Lompat ke isi

Imamah

Ti wikishia
Artikel ieu ngeunaan imamah. Pikeun imamah dua welas Imam (AS) dina Syiah, tingali Imamah para Imam Syiah.

Imamah nyaéta kapamimpinan masarakat Islam sarta panerus Nabi Muhammad (SAW) dina urusan agama jeung dunya. Ajaran ieu mangrupa salah sahiji prinsip kayakinan dina mazhab Syiah sarta jadi salah sahiji dasar bédana kayakinan antara Syiah jeung Ahlus Sunnah. Pentingna masalah imamah di mata urang Syiah ngajadikeun aranjeunna disebut ogé Imamiyah.

Dina hal kabutuhan jeung wajibna imamah, sakumna golongan Muslim sapuk; tapi aya bédana pamadegan ngeunaan jenisna. Sababaraha ulama Asy'ariyah nganggap yén imamah téh wajib syar'i, sedengkeun Mu'tazilah nyebutkeun yén éta wajib aqli (logis) sarta jadi tanggung jawab masarakat pikeun milih imam sorangan.Imamiyah percaya yén imamah wajib sacara aqli sarta Allah wajib nunjuk imam; hartina, sacara logis, hadé pisan upami Allah, dumasar kana hikmah-Na, nunjuk imam, sarta ngaleungitkeun éta téh henteu pantes.

Numutkeun Imamiyah, imamah téh janji Ilahi, sarta Allah masihan jabatan ieu ka hamba-hamba pilihan-Na. Aranjeunna nganggap imamah minangka sarana pikeun nyempurnakeun agama jeung neruskeun hidayah manusa sanggeus Nabi (SAW).

Imamiyah jeung sababaraha golongan Muslim lianna méré ciri-ciri husus ka imam, saperti ishmah (kalis tina dosa) jeung kaunggulan dina sagala kahadéan manusa. Imamiyah ogé yakin yén imam kudu dipilih dumasar kana pernyataan anu jelas ti Allah, Nabi, atawa imam saméméhna. Aranjeunna percaya yén Imam Ali (AS) jeung para imam Syiah sanggeus anjeunna téh ma'sum (kalis tina dosa) sarta jalma-jalma anu panghadéna dina kahadéan manusa dina jamanna, ku kituna maranéhna téh imam pikeun umat.

Tujuan jeung filsafat imamah di antarana Kapamimpinan politik pikeun masarakat Islam, Ngalaksanakeun hukum-hukum Allah, Ngajaga agama, Jeung sagala rupa urusan sapertos kitu. Imamiyah ogé nganggap yén rujukan agama téh salah sahiji tina tujuan imamah.

Pangkat jeung pentingna

Imamah mangrupa salah sahiji topik anu penting, kontroversial, sarta jadi bahan perdebatan di antara mazhab-mazhab Islam.[1] Numutkeun pandangan Imamiah, Imamah mangrupa kasinambungan tina kenabian Nabi Muhammad sarta faktor anu ngajaga kelestarianna, di mana Imam ngalaksanakeun tugas-tugas anu sami sareng Nabi.[2] Kapercayaan kana Imamah ogé dianggap salaku salah sahiji ushuluddin (prinsip dasar agama) dina mazhab Imamiah, ku kituna éta jadi masalah teologis.[3] Sedengkeun sababaraha golongan Asy'ariyah jeung Mu'tazilah[4] sarta sababaraha mazhab Sunni lianna nganggap Imamah salaku furu'uddin (cabang agama) jeung masalah fiqih.[5]

Muhammad Husain Kasyif al-Ghitha dina bukuna Ashl al-Syi'ah wa Ushuluha nyebutkeun yén kapercayaan kana Imamah mangrupa salah sahiji prinsip anu ngabédakeun Syiah ti mazhab Islam lianna.[6] Ku alatan éta, jalma-jalma anu percaya kana Imamah Dua Belas Imam katelahna kaum Imamiyah,[7] sarta anu nolakna dianggap kaluar tina lingkaran Syiah.[8]

Allamah al-Hilli dina pengantar bukuna Minhaaj al-Karaamah fi Ma'rifah al-Imamah nyatakeun yén masalah Imamah mangrupa salah sahiji masalah pangpentingna sarta jadi pilar iman, anu ku ngahartina bisa ngahontal kasalametan abadi di surga sarta luput tina murka Allah.[9]

Kulaini dina kitab Al-Kafi nyaritakeun hiji hadis ti Imam Ridha (AS) ngeunaan pentingna Imamah.[10] Dina hadis éta, Imamah digambarkeun mibanda ciri-ciri saperti:Pangkat para Nabi, warisan para washi (penerus), Khalifah Ilahi, panerus Nabi, pakarang agama jeung pangatur umat Islam, perbaikan dunya jeung kamulyaan mukmin, akar Islam anu subur sarta dahan na anu luhur.[11]

Imamah Salaku Janji Allah

Artikel utama : Ayat cobaan Nabi Ibrahim as

Numutkeun Q.S. Al-Baqarah:124, nalika Nabi Ibrahim ngahontal pangkat Imamah, anjeunna ménta ieu pangkat pikeun turunanna. Allah ngajawab, "Janji-Ku moal ngahontal ka jalma-jalma zalim."[12] Seueur mufassir nyatakeun yén "janji" dina ayat ieu hartina Imamah.[13] Ku kituna, kaum Imamiyah percaya yén Imamah mangrupa kalungguhan anu dipasihkeun ku Allah ka hamba-hamba pilihan-Na.[14]

Imamah Salaku Penyempurna Agama

Artikel utama : Ayat ikmal jeung Ayat Tabligh

Kaum Imamiah, dumasar kana Ayat Ikmal (Q.S. Al-Maidah:3) jeung Ayat Tabligh (Q.S. Al-Maidah:67) sarta hadis-hadis ti para Imam Maksum AS,[15] nganggap Imamah salaku faktor anu nyempurnakeun agama.[16] Numutkeun maranéhna, Ayat Ikmal turun dina poé Ghadir Khum saatos Nabi Muhammad SAW nunjuk Imam Ali AS salaku Imam jeung panerusna, sarta ngumumkeun yén agama geus sampurna.[17]

Ogé dumasar Ayat Tabligh, maranéhna nyatakeun yén Imamah mibanda martabat anu sedemikian luhurna, sahingga upami Nabi (SAW) henteu ngumumkeunana, saolah-olah anjeunna henteu ngumumkeun risalahna sarta jerih payahna moal aya gunana.[18]

Imamah Salaku Kasinambungan Hidayah

Artikel utama : Ayat Hadi

Kaum Imamiah, dumasar kana Ayat Hadi (Q.S. Ar-Ra'd:7) jeung hadis-hadis anu aya patalina,[19] nganggap Imamah salaku kasinambungan hidayah pikeun manusa saatos Nabi (SAW).[20] Muhammad bin Jarir ath-Thabari (w. 310 H), saurang mufassir Ahlusunah, dina kitab tafsirna nyaritakeun hiji riwayat ti Ibnu Abbas yén nalika Ayat Hadi turun, Nabi (SAW) nempatkeun leungeun-Na dina dada sorangan sarta ngadawuh, "Kuring téh pemberi peringatan," teras nunjuk ka taktak Imam Ali (AS) sarta ngadawuh, "Ali, anjeun téh pituduh (hadi), sarta saatos kuring, jalma-jalma anu dipimpin bakal ditunjuk ku anjeun."[21]

Pamahaman Konsep Imamah

Numutkeun hiji definisi anu dicutat ku Muhaqqiq Lahiji sarta disatujuan ku para ahli teologi Muslim,[22] Imamah nyaéta kepemimpinan pikeun sakumna umat dina urusan agama jeung dunya, salaku wakil jeung panerus Nabi Muhammad SAW.[23]

Aya ogé sababaraha definisi séjén ngeunaan Imamah. Contona, Saifuddin Amidi (575-622 H), saurang ahli teologi Sunni, ngadéfinisikeun Imamah kieu: "Panggantian hiji jalma pikeun Rasulullah SAW dina ngalaksanakeun hukum Syariat jeung ngajaga masarakat, ku cara nu ngawajibkeun sakumna umat pikeun nuturkeun anjeunna."[24] Mir Sayyid Sharif Jurjani (740-816 H), ahli teologi Asy'ari, dina bukuna Sharh al-Mawaqif, sareng Taftazani (722-792 H), ahli teologi jeung fiqih Asy'ari, dina Sharh al-Maqasid, ogé ngadopsi sareng nyayogikeun definisi anu sami.[25] Salian ti éta, aya ogé anu ngartikeun Imamah salaku panerus Nabi pikeun ngajaga agama sareng mingpin masarakat sacara politik.[26]

Numutkeun Naser Makarem Shirazi, definisi-definisi di luhur ngan ukur nganggap Imamah salaku tanggung jawab lahiriah sapertos kapamimpinan pamaréntahan, anu tiasa dipilih ku manusa. Sedengkeun dina pandangan Imamiyah, kalungguhan Imamah mangrupikeun perkara Ilahi anu ditetepkeun ku Allah, sanés ku manusa.[27] Saurang ulama sapertos Qadhi Nurullah Shushtari ngadéfinisikeun Imamah kieu:"Kalungguhan Ilahi anu mibanda sagala martabat luhur sareng kahadéan, iwal ti kenabian sareng sagala anu aya patalina jeung éta."[28]

Kawajiban Imamah jeung Cara Nangtukeun Imam

Dina masalah kabutuhan imamah, teu aya bédana pamadegan antara Syiah jeung mazhab-mazhab Islam lianna.[29] Tapi, ngeunaan jenis kawajibanana jeung cara nangtukeun imam, aya paham anu béda-béda.[30] Sababaraha teolog Mu'tazilah jeung kelompok Khawarij nganggap yén imamah téh henteu wajib sacara dasar.[31] Sedengkeun mazhab-mazhab anu nganggap imamah wajib, béda-béda dina nangtukeun naha éta wajib sacara aqli (logis) atawa syar'i (hukum agama).[32] Jabaiyah (pengikut Abu Ali al-Jubba'i ti Mu'tazilah Basrah), Ahlul Hadits, jeung Asy'ariyah: Imamah téh wajib syar'i, lain wajib aqli.[33] Sabagian Mu'tazilah, Maturidiyah, jeung Ibadiyah: Imamah téhwajib aqli, tapinangtukeun imam téh kawajiban umat (sanés ditangtukeun ku Allah).[34]

Imamiyah (Syiah) Imamah téh wajib aqli, sarta nangtukeun imam téh secara akal mangrupakeun kawajiban Allah.[35] Wajib dina ieu konteks sanés wajib fiqih, tapi wajib kalam (teologis), dumasar kana kabagusan jeung kamungkaran logis. Maksudna, hadé pisan upami Allah nangtukeun imam dumasar hikmah-Na, sedengkeun ngaleupaskeunana téh henteu pantes.[36]

Imamah Mangrupa Karunia (Luthf) Allah

Tingali ogé: Kaidah Luthf

Syiah Imamiyah ngagunakeun kaidah luthf (prinsip karunia Ilahi) pikeun ngabuktikeun yén Allah wajib nangtukeun imam.[37] Luthf hartina sagala hal anu ngadeukeutkeun manusa ka taat ka Allah atawa ngajauhan tina dosa. Numutkeun kaidah ieu, Allah wajib ngalakukeun hal-hal anu jadi luthf pikeun hamba-Na.[38] Contona: Ngirimkeun para Nabi pikeun ngalaksanakeun syariat. Netepkeun kawajiban agama pikeun pitunjuk umat.[39] Ayana Imam téh mangrupa luthf, sabab: Ngadeukeutkeun hamba ka taat ka Allah. Ngajauhan tina larangan-Na.[40] Ku kituna, Allah wajib nangtukeun imam pikeun ngajaga hidayah jeung kasalametan umat.[41]

Sifat-Sifat Imam

Imam, nyaéta jalma anu miboga jabatan imamah,[42] kudu miboga sipat-sipat di handap ieu:

Ma'shum (Kalis tina Dosa)

Artikel utama : Kamaksuman para Imam

Imamiyah jeung Ismailiyah percaya yén imam kudu ma'shum (teu bisa dosa).[43] Dalil-dalilna: Burhan imtina' tasalsul (mustahil aya ranté panunjuk tanpa tungtung), Burhan ngajaga jeung ngajelaskeun syariat ku Imam, burhan wajibna nuturkeun imam, Burhan ngaruksak tujuan ilahi, Burhan kamungkinan imam ragrag tina dosa lamun teu ma'shum.[44]

Imam ogé kudu jauh tina sagala cacad lahir kayaning panyakit kulit, cacad turunan, atawa digawé ku pagawéan hina jeung hal-hal anu ngajijikkeun anu bisa ngajauhan masarakat ti manéhna. Ieu penting sabab éta hal-hal bisa ngaganggu fungsi imam salaku panunjuk anu ngadeukeutkeun umat ka taat ka Allah jeung ngajauhan tina dosa.[45]

Kaunggulan (Afdlaliyah)

Artikel Utama: Kaunggulan Imam

Numutkeun pandangan Imamiah sareng sababaraha kelompok Murji'ah, Mu'tazilah, sareng Zaidiyah, Imam kedah langkung unggul dina élmu, agama, kamulyaan, kawani, sareng sagala kahadéan jiwa sareng raga tibatan sadaya jalma dina jamanna.[46] Sabab, upami Imam sarua jeung batur dina kahadéan, milih Anjeunna salaku Imam bakal jadi pilihan anu teu aya alesanana (milih salah sahiji tina dua hal anu sarua tanpa alesan anu jelas), anu dianggap teu pantes ku akal. Upami Imam leuwih handap tibatan batur, milih jalma anu leuwih handap tibatan anu leuwih unggul (ngutamakeun anu kurang alus tibatan anu leuwih alus) ogé teu logis.[47] Salian ti éta, ayat-ayat sapertos QS. Yunus:35 sareng QS. Az-Zumar:9 ogé nunjukkeun kawajiban nuturkeun jalma anu leuwih unggul sareng ngutamakeun Anjeunna tibatan anu kurang unggul.[48]

Ditangtukeun Dumasar Nash (Teks anu jelas)

Artikel Utama: Nas ngeunaan Imam

  • Syiah Imamiah percaya yén Imam kudu ditetepkeun ku pernyataan anu jelas tur teges (dina istilahna disebut "nash jali") ti Allah, Rosululloh, atawa Imam saméméhna.[49] Pikeun ngadukung keyakin ieu, aranjeunna ngajukeun sababaraha dalil:
  • Salah sahiji ciri Imam nyaéta ma'shum (teu bisa salah), sedengkeun 'ismah (kama'shuman) mangrupa hal anu bathin, teu bisa dipikaharti ku saha waé iwal ti Allah jeung saha waé anu dibere pangaweruh ku Allah. Ku kituna, Imam kudu dikenalkeun ka umat ngaliwatan nash (dalil anu jelas).[50]
  • Nabi Muhammad SAW anu mingpin umatna dina sagala perkara, malah nalika hiji atawa dua poé kaluar ti Madinah, tetep nunjuk wakil pikeun ngurus umat. Kumaha mungkin urusan penting saperti khilafah jeung panerusna ditinggalkeun tanpa ditangtukeun? Ku alatan éta, tina metode jeung kabiasaan Nabi, bisa disimpulkeun yén Anjeunna geus nunjuk Imam sanggeusna ngaliwatan nash.[51]
  • Aya sababaraha hadits ti para Imam anu ma'shum anu nunjukkeun kawajiban nangtukeun Imam ngaliwatan nash.[52]

Bani Abbasiyah jeung pendukungna nyatakeun yén Imam bisa dibuktikeun ngaliwatan nash anu sah, warisan, atawa hubungan nasab jeung Nabi SAW.[53] Sedengkeun Zaidiah percaya yén lamun aya jalma turunan Fatimah SA anu ngajak umat ka jalan anu leres sarta bangkit nganggo pedang pikeun amar ma'ruf jeung ngalaksanakeun hukum Islam, maka imamahna sah. Golongan Muslim lianna berpendapat yén Imam bisa ditetepkeun ngaliwatan nash atawa penunjukan ku ahlul halli wal 'aqdi (ulama, tokoh, jeung inohong anu boga pangaruh dina masarakat).[54]

Falsafah Imamah

Ngeunaan falsafah jeung tujuan Imamah, aya rupa-rupa pandangan anu dikemukakeun.[55] Mu'tazilah nganggap yén falsafah Imamah nyaéta pikeun ngalaksanakeun perkara-perkara syar'i saperti ngalaksanakeun hudud Allah, nerapkeun hukum-hukum agama, jeung sajabana.[56] Maturidiyah jeung Asy'ariyah, salian ti éta, ogé nyebutkeun yén Imamah miboga tujuan pikeun ngatur pasukan, ngajaga wates-wates nagara, nyiapkeun balatentara, merangan pemberontak, ngabéla jalma-jalma anu dizalimi, ngancurkeun jalma-jalma zalim, nangtukeun sengketa, ngabagi rampasan perang, jeung sagala rupa urusan anu teu bisa dilaksanakeun ku masarakat umum.[57]

Syiah Imamiah, salian ti sagala perkara éta,[58] béda ti golongan Muslim séjénna, nganggap yén panjelasan syariat jeung otoritas agama sanggeus Nabi Muhammad SAW ogé mangrupa tujuan utama jeung penting tina Imamah.[59] Kasyif al-Ghitha pikeun ngabuktikeun perluna panjelasan syariat ngaliwatan Imam jeung otoritas agama maranéhna, ngajukeun argumen kieu: Sapertos perluna pangadeg jeung nu mawa hukum-hukum Allah pikeun diajar kana éta hukum-hukum, sacara logis ogé diperlukeun panjelas (mubayyin) pikeun hukum-hukum éta, sarta henteuna salah sahiji tina dua éta bakal ngabalukarkeun jahil kana hukum-hukum Allah.[60] Salian ti éta, aya loba ayat-ayat jeung hadits-hadits Nabi anu mujmal (global) jeung mutasyabih (samar) anu merlukeun panjelasan ti jalma anu gaduh élmu ngeunaan detil-detilna sareng hal-hal anu samar dina Al-Qur'an jeung Sunnah.[61]

Sajaba ti éta, aya deui hal-hal anu ngajadikeun ayana Imam téh penting sarta mangrupa bagian tina falsafah Imamah, nyaéta ngajaga syariat.[62] Dumasar kana ieu, ayana Imam ngajadikeun agama tetep lestari tina parobahan sareng distorsi; sabab waktu anu ngaliwat, ayana musuh-musuh agama, pamahaman anu salah tina naskah-naskah suci, jeung faktor-faktor séjénna bisa mangaruhan panyimpangan masarakat tina ajaran-ajaran asli. Sarta ku sabab aya kamungkinan kasalahan dina pamahaman jalma-jalma ngeunaan Al-Qur'an, diperlukeun jalma anu pamahamanna ngeunaan Al-Qur'an téh teu bisa kasalahan, sarta ayana jalma éta jadi patokan pikeun nangtukeun kasalahan pamahaman batur. Jalma éta nyaéta Imam, panerus Nabi, anu kudu ma'shum (teu bisa salah).[63]

Imamah Ali bin Abi Thalib (AS)

Artikel Utama: Imamah Ali AS

Numutkeun pandangan Syiah, Ali bin Abi Thalib AS mangrupikeun panerus langsung Rasulullah SAW sareng Imam saatos Anjeunna.[64] Pikeun ngabuktikeun ieu, aranjeunna ngajukeun sababaraha ayat dina Al-Qur'an sapertos Ayat Tabligh, Ayat Wilayah, Ayat Mawaddah, Ayat Ulil Amri, Ayat Ikmalud Din, Ayat Tathir, sareng Ayat Shadiqin.[65] Allamah Al-Hilli dina bukuna Nahjul Haq wa Kashfus Shidq nyebutkeun 84 ayat pikeun ngabuktikeun Imamah Ali (AS) sareng kalungguhanana salaku panerus Nabi.[66] Syiah percaya yén aya nas (pernyataan) anu jelas sareng terang (nash jali) ti Nabi ngeunaan Imamah sareng panerus langsung Ali (AS). Aranjeunna ogé ngajukeun hadits-hadits mutawatir anu aya dina sumber-sumber hadits Syiah ogé Sunni, sapertos Hadits Ghadir, Hadits Manzilah, sareng Hadits Tsaqalain.[67] Syiah Imamiah ogé ngadukung pandangan ieu ku nas-nas sajarah sareng hadits anu nunjukkeun yén Ali (AS) mangrupikeun jalma anu pang hadéna saatos Nabi dina élmu, kawani, kaadilan, sareng sagala kahadéan manusa. Ku alatan éta, ti antara para sahabat, ngan Anjeunna anu pantes pikeun ngagentos Nabi.[68]

Imamah para Imam Lianna (AS)

Artikel Utama: Imamah para Imam Syiah

Numutkeun kapercayaan Syiah Imamiah, kalungguhan Imamah sanggeus Imam Ali AS dilanjutkeun ka Imam Hasan AS, teras Imam Husain AS, sarta saterusna ka salapan urang turunan Anjeunna, nyaéta: Imam Sajad AS, Imam Baqir AS, Imam Sadiq AS, Imam Kazim AS, Imam Ridha AS, Imam Jawad AS, Imam Hadi AS, Imam Hasan Askari AS, jeung Imam Mahdi AS.[69] Para ahli teologi Syiah ngadukung Imamah para Imam ieu ngaliwatan: Hadits Dua Belas Khalifah[70], dalil-dalil mutawatir anu sacara rinci jeung jelas nunjukkeun Imamah unggal Imam (AS).[71] Salian ti éta, dina pandangan Syiah Imamiah:Kateu salah (maksum), kaunggulan dina élmu jeung sagala kahadéan mangrupakeun syarat mutlak pikeun Imam. Dumasar sababaraha dalil, para Imam sanggeus Ali (AS) ogé miboga dua sipat utama ieu sarta mangrupikeun jalma-jalma anu pang hadéna dina jamanna.[72]

Daptar rujukan :

Sababaraha karya anu ditulis ngeunaan topik Imamah diantarana:

  • Al-Ifshah fil Imamah, karya Syaikh Mufid: Dina ieu buku, panulis ngabahas sababaraha masalah kayaning definisi Imamah, kabutuhan mikawanoh Imam, bukti-bukti Imamah Ali bin Abi Thalib (AS) jeung kaunggulan Anjeunna di sisi Allah jeung Rasulullah (SAW), bantahan kana klaim Imamah Abu Bakar, sarta panolakan kaunggulan Abu Bakar, ogé henteuna ijma' umat ngeunaan Imamah Abu Bakar.[73]
  • Asy-Syafi fil Imamah, karya Sayid Murtadha: Karya ieu ditulis minangka bantahan kana buku "Al-Mughni minal Hijaj fil Imamah" karya Qadhi Abdul Jabbar al-Mu'tazili.[74] Ieu buku geus jadi rujukan para ulama Syiah jeung Sunni ti jaman ditulis nepi ka abad-abad saterusna. Aya ogé karya-karya anu nyaringsun atawa ngritik ieu buku, salah sahijina "Talkhis Asy-Syafi" karya Syaikh Thusi.[75]
  • Minhaj al-Karamah fi Ma'rifatil Imamah, karya Allamah Hilli: Allamah Hilli mimiti ngabahas masalah-masalah umum ngeunaan Imamah, kayaning definisi jeung kabutuhanna, tuluy neruskeun kana bukti-bukti Imamah Ali AS salaku panerus langsung Rasulullah SAW jeung Imamah para Imam lianna.[76] Disebutkeun yén Ibnu Taimiyah nulis Minhaj as-Sunnah an-Nabawiyyah minangka bantahan kana ieu buku.[77] Sayid Ali Husaini Milani, ahli teologi ti Qom, nulis syarah (panjelasan) pikeun ieu buku anu judulna "Syarh Minhaj al-Karamah" dina lima jilid, ngabantah pamadegan Ibnu Taimiyah.[78]
  • Imamah jeung Kapamimpinan, karya Murtadha Muthahhari: Kumpulan ieu ngandung genep ceramah Muthahhari ngeunaan Imamah anu dipidatokkeun taun 1349 HS (1970 M) di Ikatan Dokter Muslim.[79]
  • Al-Imamatul 'Uzhma 'inda Ahlis Sunnah wal Jama'ah, karya Abdullah Damiji (ulama Sunni): Panulis ngajelaskeun definisi Imamah, kabutuhanna, sarta pandangan Ahlus Sunnah ngeunaan Imamah.[80]

Catatan handap :

  1. Shahrastani, Al-Milal wa al-Nihal, 1364 H, jilid 1, kaca 24; Milani, "Muqaddimah," dina Dalail al-Sidq karya Muhammad Hasan Muzhaffar, 1422 H, kaca 26.
  2. Subhani, Khuda va Imamat, 1362 H, kaca 9; Thahirzadeh, Mabani Nazari Nubuwwat va Imamat, 1392 H, kaca 75.
  3. Milani, Al-Imamah fi Aham al-Kutub al-Kalamiyyah wa Aqidah al-Shi’ah al-Imamiyyah, 1413 H, kaca 22.
  4. Contona tingali: Taftazani, Sharh al-Maqasid, 1409 H, jilid 5, kaca 232; Jurjani, Sharh al-Mawaqif, 1325 H, jilid 8, kaca 344.
  5. Subhani, Bahuts fi al-Milal wa al-Nihal, Muassasah al-Nashr al-Islami, jilid 1, kaca 295-296.
  6. Kasyif al-Ghitha, Ashl al-Shi’ah wa Usuluha, Muassasah al-Imam Ali (AS), kaca 221.
  7. Kasyif al-Ghitha, Ashl al-Shi’ah wa Usuluha, Muassasah al-Imam Ali (AS), kaca 212.
  8. Kasyif al-Ghitha, Ashl al-Shi’ah wa Usuluha, Muassasah al-Imam Ali (AS), kaca 212.
  9. Allamah Hilli, Minhaaj al-Karamah fi Ma’rifah al-Imamah, 1379 H, kaca 27.
  10. Kulaini, Al-Kafi, 1387 H, jilid 1, kaca 491-492.
  11. Kulaini, Al-Kafi, 1387 H, jilid 1, kaca 491-492.
  12. Surat Al-Baqarah, ayat 124.
  13. Contona tingali: Tafsir Thabari, Thabari, 1415 H, jilid 2, kaca 511; Fakhr Razi, Al-Tafsir al-Kabir, 1420 H, jilid 4, kaca 43; Thabarsi, Majma’ al-Bayan, 1415 H, jilid 1, kaca 377.
  14. Muthahhari, Imamat va Rahbari, 1390 H, kaca 131.
  15. Contona tingali: Kulaini, Al-Kafi, 1387 H, jilid 1, kaca 289 sarta jilid 15, kaca 80.
  16. Thabarsi, Majma’ al-Bayan, 1415 H, jilid 3, kaca 274; Thabathaba’i, Al-Mizan, 1418 H, jilid 5, kaca 174; Muthahhari, Imamat va Rahbari, 1390 H, kaca 121-125.
  17. Thabarsi, Majma’ al-Bayan, 1415 H, jilid 3, kaca 274; Thabathaba’i, Al-Mizan, 1418 H, jilid 5, kaca 174.
  18. Thabarsi, Majma’ al-Bayan, 1415 H, jilid 3, kaca 382; Allamah Hilli, Minhaaj al-Karamah, 1379 H, kaca 117; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 314-316.
  19. Contona tingali: Kulaini, Al-Kafi, 1387 H, jilid 1, kaca 471-473.
  20. Contona tingali: Thabarsi, Majma’ al-Bayan, 1415 H, jilid 6, kaca 15; Thabathaba’i, Al-Mizan, 1418 H, jilid 11, kaca 305 sarta 327-328.
  21. Thabari, Tafsir Thabari, 1415 H, jilid 16, kaca 357.
  22. Muhaqqiq Lahiji, Gauhar Murad, 1383 H, kaca 462.
  23. Contona tingali: Bahrani, Al-Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 174; Fadhil Miqdad, Sharh Bab al-Hadi Ashar, 1427 H, kaca 40; Allamah Majlisi, Haqq al-Yaqin, Islamiyah Publications, jilid 1, kaca 36.
  24. Aamidi, Abkar al-Afkar fi Usul al-Din, 1423 H, jilid 5, kaca 121.
  25. Jurjani, Sharh al-Mawaqif, 1325 H, jilid 8, kaca 345; Taftazani, Sharh al-Maqasid, 1409 H, jilid 5, kaca 232.
  26. Damiji, Al-Imamah al-Uzhma ‘inda Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah, Dar Tayyibah, kaca 28.
  27. Makarem Shirazi, Payam-e Quran, 1386 H, jilid 9, kaca 20.
  28. Tustari, Ihqaq al-Haqq wa Izhaq al-Batil, 1409 H, jilid 2, kaca 300.
  29. Damiji, Al-Imamah al-Uzhma, Dar Tayyibah, kaca 45-46; Rabbani Golpaygani, Dar Amadi bar Shi’ah Shinasi, 1385 H, kaca 217.
  30. Contona tingali: Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 490; Allamah Majlisi, Haqq al-Yaqin, Islamiyah Publications, jilid 1, kaca 36.
  31. Damiji, Al-Imamah al-Uzhma, Dar Tayyibah, kaca 45-46; Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 490.
  32. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 490; Bahrani, Qawa’id al-Maram fi Ilm al-Kalam, 1406 H, kaca 175.
  33. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 490.
  34. Thusi, Qawa’id al-Aqa’id, 1413 H, kaca 110; Taftazani, Sharh al-Maqasid, 1409 H, jilid 5, kaca 235; Thusi, Talkhis al-Muhassal, 1405 H, kaca 406; Jurjani, Sharh al-Mawaqif, 1325 H, jilid 8, kaca 345.
  35. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, kaca 490; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 175; Allamah Majlisi, Haqq al-Yaqin, Islamiyah Publications, jilid 1, kaca 36.
  36. Muthahhari, Majmu’ah Atsar, 1390 H, jilid 4, kaca 311.
  37. Contona tingali: Thusi, Talkhis al-Muhassal, 1405 H, kaca 426; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 175; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 253.
  38. Rabbani Golpaygani, Al-Qawa’id al-Kalamiyyah, 1392 H/1435 H, kaca 106; Fakhr Razi, Al-Muhassal, 1411 H, kaca 481-482.
  39. Rabbani Golpaygani, Al-Qawa’id al-Kalamiyyah, 1392 H/1435 H, kaca 114-116.
  40. Thusi, Talkhis al-Muhassal, 1405 H, kaca 426.
  41. Thusi, Talkhis al-Muhassal, 1405 H, kaca 426; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 175.
  42. Bahrani, Qawa’id al-Maram fi Ilm al-Kalam, 1406 H, kaca 174.
  43. Syaikh Mufid, Awa’il al-Maqalat, Tehran University Press, kaca 39; Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 492.
  44. Contona tingali: Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 492-494; Sha’rani, Sharh Tajrid al-I’tiqad, 1376 H, kaca 510-511.
  45. Bahrani, Qawa’id al-Maram fi Ilm al-Kalam, 1406 H, kaca 180.
  46. Syaikh Mufid, Awa’il al-Maqalat, Tehran University Press, kaca 39-40; Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 336.
  47. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 180.
  48. Contona tingali: Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 336; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 234.
  49. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 181; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 234.
  50. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 496; Sha’rani, Sharh Tajrid al-I’tiqad (Farsi), 1376 H, kaca 513.
  51. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 496; Sha’rani, Sharh Tajrid al-I’tiqad (Farsi), 1376 H, kaca 513.
  52. Allamah Majlisi, Bihar al-Anwar, 1403 H, jilid 23, kaca 68-69; Haeri, Al-Imamah wa Qiyadat al-Mujtama’, 1416 H, kaca 64-65.
  53. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495; Sha’rani, Sharh Tajrid al-I’tiqad (Farsi), 1376 H, kaca 513.
  54. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 495-496; Sha’rani, Sharh Tajrid al-I’tiqad (Farsi), 1376 H, kaca 513-514.
  55. Contona tingali: Qadhi Abd al-Jabbar, Al-Mughni, 1962 M, jilid 1, kaca 39; Taftazani, Sharh al-Aqa’id al-Nasafiyyah, 1407 H, kaca 97; Allamah Hilli, Al-Fain, 1405 H, kaca 26-29.
  56. Contona tingali: Qadhi Abd al-Jabbar, Al-Mughni, 1962 M, jilid 1, kaca 39; Qadhi Abd al-Jabbar, Sharh al-Usul al-Khamsah, 1422 H, kaca 509.
  57. Contona tingali: Taftazani, Sharh al-Aqa’id al-Nasafiyyah, 1407 H, kaca 97; Baqillani, Tamhid al-Awa’il wa Talkhis al-Dalail, 1407 H, kaca 477-478.
  58. Contona tingali: Allamah Hilli, Al-Fain, 1405 H, kaca 26-29.
  59. Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 178; Muthahhari, Imamat va Rahbari, 1390 H, kaca 29-32.
  60. Kasyif al-Ghitha, Kashf al-Ghitha, 1420 H, jilid 1, kaca 64.
  61. Kasyif al-Ghitha, Kashf al-Ghitha, 1420 H, jilid 1, kaca 64.
  62. Allamah Hilli, Kashf al-Murad; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 217.
  63. Allamah Hilli, Kashf al-Murad; Muzhaffar, Dalail al-Sidq, 1422 H, jilid 4, kaca 217.
  64. Contona tingali: Syaikh Mufid, Awa’il al-Maqalat, Tehran University Press, kaca 39-40; Sayyid Murtadha, Al-Shafi fi al-Imamah, 1410 H, jilid 4, kaca 311.
  65. Contona tingali: Allamah Hilli, Nahj al-Haqq wa Kashf al-Sidq, 1982 M, kaca 172-175; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 341.
  66. Contona tingali: Allamah Hilli, Nahj al-Haqq wa Kashf al-Sidq, 1982 M, kaca 172-211.
  67. Contona tingali: Amini, Al-Ghadir, 1416 H, jilid 1, kaca 152-184; jilid 3, kaca 200-201; jilid 7, kaca 125; jilid 10, kaca 259.
  68. Contona tingali: Allamah Hilli, Kashf al-Murad; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 183-186; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 352-374.
  69. Syaikh Shaduq, Al-I’tiqadat, 1414 H, kaca 93; Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 397; Thabathaba’i, Shi’ah dar Islam, 1379 H, kaca 198-199.
  70. Contona tingali: Syaikh Shaduq, Kamal al-Din wa Tamam al-Ni’mah, 1413 H, jilid 4, kaca 180; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 190.
  71. Contona tingali: Syaikh Shaduq, Kamal al-Din, 1413 H, jilid 1, kaca 253; Allamah Hilli, Kashf al-Murad, kaca 539; Bahrani, Qawa’id al-Maram, 1406 H, kaca 190; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 375.
  72. Allamah Hilli, Kashf al-Murad, 1437 H, kaca 539-540; Fadhil Miqdad, Irshad al-Talibin, 1405 H, kaca 374-375.
  73. Contona tingali: Syaikh Mufid, Al-Ifsah fi al-Imamah, 1413 H, kaca 79, 90, 131, 139, 229, 231.
  74. Sayyid Murtadha, Al-Shafi fi al-Imamah, 1410 H, jilid 1, kaca 33.
  75. Agha Buzurg Tehrani, Al-Dhari’ah, 1408 H, jilid 13, kaca 8.
  76. Husain Mubarak, "Muqaddimah," dina Minhaaj al-Karamah fi Ma’rifah al-Imamah karya Allamah Hilli, kaca 24-25.
  77. Milani, Sharh Minhaaj al-Karamah, 1428 H, jilid 1, kaca 113.
  78. Milani, Sharh Minhaaj al-Karamah, 1428 H, jilid 1, kaca 113.
  79. Penerbit Sadra, "Muqaddimah," dina Imamat va Rahbari karya Murtadha Muthahhari, kaca 7.
  80. Damiji, Al-Imamah al-Uzhma ‘inda Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah, Dar Tayyibah, kaca 13-14.

Daptar pustaka :

  • Aamidi, Saifuddin. Abkar al-Afkar fi Usul al-Din. Kairo: Dar al-Kitab, 1423 H.
  • Amini, Abdul Husain. Al-Ghadir. Qom: Markaz al-Ghadir, 1416 H.
  • Baqillani, Muhammad bin Thayyib. Tamhid al-Awa’il wa Talkhis al-Dalail. Lebanon: Muassasah al-Kutub al-Thaqafiyyah, cetakan 1, 1407 H.
  • Bahrani, Ibnu Mitham. Qawa’id al-Maram fi Ilm al-Kalam. Qom: Maktabah Ayatullah al-Mar’ashi al-Najafi, cetakan 2, 1406 H.
  • Tustari, Qadhi Nurullah. Ihqaq al-Haqq wa Izhaq al-Batil. Qom: Maktabah Ayatullah al-Mar’ashi al-Najafi, cetakan 2, 1409 H.
  • Taftazani, Sa’duddin. Sharh al-Aqa’id al-Nasafiyyah. Kairo: Maktabah al-Kulliyat al-Azhariyyah, 1407 H.
  • Taftazani, Sa’duddin. Sharh al-Maqasid. Qom: al-Sharif al-Radhi, 1409 H.
  • Jurjani, Mir Sayyid Sharif. Sharh al-Mawaqif. Qom: al-Sharif al-Radhi, 1325 H.
  • Haeri, Sayyid Kazhim. Al-Imamah wa Qiyadat al-Mujtama’. Qom: Maktab Ayatullah Sayyid Kazhim Haeri, 1416 H.
  • Damiji, Abdullah. Al-Imamah al-Uzhma ‘inda Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah. Riyadh: Dar Tayyibah, tanpa tahun.
  • Rabbani Golpaygani, Ali. Al-Qawa’id al-Kalamiyyah. Qom: Muassasah Imam Shadiq, cetakan 4, 1392 H/1435 H.
  • Rabbani Golpaygani, Ali. Dar Amadi bih Shi’ah Shinasi. Qom: Markaz Jahani ‘Ulum Islami, 1385 H.
  • Subhani, Ja’far. Khuda va Imamat. Qom: Daftar Tablighat Islami, 1362 H.
  • Sayyid Murtadha. Al-Shafi fi al-Imamah. Diteliti oleh Abdul Zahra Husaini Khatib. Tehran: Muassasah Imam Shadiq (AS), 1410 H.
  • Sha’rani, Abul Hasan. Sharh Tajrid al-I’tiqad. Tehran: Kitabfurushi Islamiyyah, cetakan 8, 1376 H.
  • Shahrastani, Muhammad bin Abdul Karim. Al-Milal wa al-Nihal. Qom: al-Sharif al-Radhi, cetakan 3, 1364 H.
  • Syaikh Shaduq, Muhammad bin Ali. Al-I’tiqadat. Qom: Kongres Syaikh Mufid, 1414 H.
  • Syaikh Mufid, Muhammad bin Muhammad. Al-Ifsah fi al-Imamah. Qom: Kongres Syaikh Mufid, cetakan 1, 1413 H.
  • Syaikh Mufid, Muhammad bin Muhammad. Awa’il al-Maqalat. Diteliti oleh Mahdi Muhaqqiq. Tehran: Penerbit Universitas Tehran, tanpa tahun.
  • Shaduq, Muhammad bin Ali. Kamal al-Din wa Tamam al-Ni’mah. Diedit oleh Ali Akbar Ghaffari. Tehran: Islamiyyah, 1395 H.
  • Thahirzadeh, Asghar. Mabani Nazari Nubuwwat va Imamat. Isfahan: Lab al-Mizan, 1392 H.
  • Thabathaba’i, Sayyid Muhammad Husain. Al-Mizan fi Tafsir al-Qur’an. Beirut: Muassasah al-A’lami lil-Mathbu’at, 1353 H.
  • Thabathaba’i, Sayyid Muhammad Husain. Shi’ah dar Islam. Qom: Penerbit Bustan Kitab, 1379 H.
  • Thabarsi, Fadhl bin Hasan. Majma’ al-Bayan. Beirut: Muassasah al-A’lami lil-Mathbu’at, 1415 H.
  • Thabari, Muhammad bin Jarir. Tafsir al-Thabari. Beirut: Muassasah al-Risalah, 1415 H.
  • Thusi, Nasiruddin. Talkhis al-Muhassal. Beirut: Dar al-Adhwa’, cetakan 2, 1405 H.
  • Allamah Hilli, Hasan bin Yusuf. Al-Fain. Kuwait: Maktabah al-Fain, 1405 H.
  • Allamah Hilli, Hasan bin Yusuf. Kashf al-Murad. Qom: Muassasah al-Nashr al-Islami, cetakan 16, 1437 H.
  • Allamah Hilli, Hasan bin Yusuf. Minhaaj al-Karamah fi Ma’rifah al-Imamah. Diteliti oleh Abdul Rahim Mubarak. Mashhad: Muassasah Pazuhesh va Mutali’at Ashura, 1379 H.
  • Allamah Hilli, Hasan bin Yusuf. Nahj al-Haqq wa Kashf al-Sidq. Beirut: Dar al-Kitab al-Lubnani, cetakan 1, 1982 M.
  • Allamah Majlisi, Muhammad Baqir. Bihar al-Anwar. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi, 1403 H.
  • Allamah Majlisi, Muhammad Baqir. Haqq al-Yaqin. Tehran: Penerbit Islamiyyah, tanpa tahun.
  • Fadhil Miqdad, Miqdad bin Abdullah. Irshad al-Talibin ila Nahj al-Mustarshidin. Qom: Perpustakaan Ayatullah Mar’ashi Najafi, 1405 H.
  • Fadhil Miqdad, Miqdad bin Abdullah. Sharh Bab al-Hadi Ashar. Qom: Muassasah al-Nashr al-Islami, 1427 H.
  • Fakhr Razi, Muhammad bin Umar. Al-Tafsir al-Kabir. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi, 1420 H.
  • Fakhr Razi, Muhammad bin Umar. Al-Muhassal. Oman: Dar al-Razi, 1411 H.
  • Fayyadh Lahiji. Gauhar Murad. Tehran: Penerbit Sayeh, 1383 H.
  • Qadhi Abd al-Jabbar. Al-Mughni fi Abwab al-Tawhid wa al-Adl (Al-Imamah). Kairo: Al-Dar al-Misriyyah, 1962 M.
  • Qadhi Abd al-Jabbar, Abd al-Jabbar bin Ahmad. Sharh al-Usul al-Khamsah. Diedit oleh Ahmad bin Husain Abi Hashim. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi, cetakan 1, 1422 H.
  • Kasyif al-Ghitha, Syaikh Ja’far. Kashf al-Ghitha ‘an Mubhamat al-Syari’ah al-Gharra. Qom: Penerbit Daftar Tablighat Islami Hauzah Ilmiyyah Qom, 1420 H.
  • Kasyif al-Ghitha, Muhammad Husain. Ashl al-Shi’ah wa Usuluha. Qom: Muassasah al-Imam Ali (AS), tanpa tahun.
  • Kulaini, Muhammad bin Ya’qub. Al-Kafi. Qom: Dar al-Hadits, 1387 H.
  • Muthahhari, Murtadha. Imamat va Rahbari. Qom: Penerbit Sadra, 1390 H.
  • Muthahhari, Murtadha. Majmu’ah Atsar. Qom: Penerbit Sadra, 1390 H.
  • Muzhaffar, Muhammad Husain. Dalail al-Sidq li Nahj al-Haqq. Qom: Muassasah Al al-Bait (AS), cetakan 1, 1422 H.
  • Makarem Shirazi, Naser. Payam-e Quran. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah, cetakan 9, 1386 H.
  • Milani, Sayyid Ali. "Muqaddimah," dina Dalail al-Sidq li Nahj al-Haqq karya Muhammad Hasan Muzhaffar. Qom: Muassasah Al al-Bait (AS), cetakan 1, 1422 H.
  • Milani, Sayyid Ali. Al-Imamah fi Aham al-Kutub al-Kalamiyyah wa Aqidah al-Shi’ah al-Imamiyyah. Qom: al-Sharif al-Radhi, 1413 H.
  • Milani, Sayyid Ali. Sharh Minhaaj al-Karamah fi Ma’rifah al-Imamah. Tehran: Markaz Pazuhesyi Miras Maktub, 1428 H.
  • Nasiruddin Thusi, Muhammad bin Muhammad. Talkhis al-Muhassal. Beirut: Dar al-Adhwa’, cetakan 2, 1405 H.
  • Nasiruddin Thusi, Muhammad bin Muhammad. Qawa’id al-Aqa’id. Diteliti oleh Ali Hasan Khazim. Beirut: Dar al-Ghurbah, 1413 H.