Lompat ke isi

Imam Musa al-Kazhim AS

Ti wikishia
Musa bin Ja'far al-Kazhim
Imam katujuh Syiah
Lahir7 Shafar 128 H/746
Tempat kalahiranAbwa, Madinah
Wafat25 Rajab 183 H/799
Mangsa kahirupan55 Tahun
Tempat dikuburkeunKazhimain, Irak
BapaImam al-Shadiq as
IndungHamidah
IstriNajmah
Putra putriImam Ridha AS • Ibrahim • Ahmad (Syah Cerogh) • Qasim bin Musa bin Ja'far • Abdullah • Fatimah Maksumah AS • Fatimah Kubra • Hakimah , ...
KunyaAbul Hasan (al-Awwal) • Abu Ibrahim • Abu Ali
GelarKazhim • Bab al-Hawaij • Abdu Shalih

Musa bin Ja'far (127 atanapi 128-183 H) anu kasohor ku ngaran Imam Musa Al-Kazhim sareng digelar Al-Kazhim sareng Bab Al-Hawa'ij nyaéta Imam katujuh urang Syiah Dua Welas Imam. Anjeunna lahir dina taun 128 H, babarengan jeung mimitianna kebangkitan Abu Muslim Al-Khurasani, da'i Bani Abbasiyah ngalawan Bani Umayyah, sareng dina taun 148 H saatos syahid ramana, Imam Shadiq AS, ngahontal Imamah. Mangsa 35 taun Imamahna babarengan jeung Khilafah Al-Mansur, Al-Hadi, Al-Mahdi, sareng Harun Ar-Rasyid. Anjeunna sababaraha kali dipenjara ku Al-Mahdi sareng Harun Ar-Rasyid sareng syahid dina 183 H di penjara As-Sindi bin Syahik. Saatos anjeunna, Imamah diturunkeun ka putrana Ali bin Musa AS.

Mangsa Imamah Imam Al-Kazhim AS babarengan jeung puncak kakawasaan Khilafah Abbasiyah, sareng anjeunna ngalaksanakeun taqiyah ngalawan pamaréntahan ayeuna sareng naroskeun ka urang Syiah pikeun ngalakukeunana; ku alatan éta, henteu aya laporan ngeunaan posisi jelas Imam katujuh urang Syiah ngalawan khulafa' Abbasiyah sareng pemberontakan 'Alawi sapertos kebangkitan Syahid Fakh. Sanaos kitu, anjeunna dina debat sareng dialog sareng khulafa' Abbasiyah sareng anu sanésna nyobian ngaleungitkeun legitimasi Khilafah Abbasiyah.

Debat sareng dialog Musa bin Ja'far sareng sababaraha ulama Yahudi sareng Nasrani dilaporkeun dina sumber sajarah sareng hadits anu mangrupikeun jawaban kana patarosan maranéhna. Dina buku Musnad Al-Imam Al-Kazhim, langkung ti tilu rébu hadits anjeunna dikumpulkeun, anu sababaraha di antarana diriwayatkeun ku sababaraha Ashhab Al-Ijma'.

Imam Al-Kazhim AS pikeun hubungan sareng urang Syiah, ngembangkeun Sarekat Wakil sareng netepkeun jalma-jalma salaku wakil di daérah anu béda-béda. Di sisi anu sanés, kahirupan Imam Al-Kazhim AS babarengan jeung munculna perpecahan dina Syiah, sareng aliran Ismailiyah, Al-Fathahiyah sareng Nawusiyah mimiti nalika Imamah anjeunna sareng aliran Al-Waqifiyah saatos syahidna.

Sumber Syiah sareng Sunni parantos muji élmu, ibadah, kasabaran, sareng kamurahan haténa sareng masihan anjeunna gelar Al-Kazhim sareng 'Abd Shalih. Tokoh Ahlus Sunnah ngahormatan Imam katujuh urang Syiah salaku saurang ulama agama sareng ziarah ka makamna sapertos urang Syiah. Makam Imam Al-Kazhim AS sareng makam incuna Imam Jawad AS di daérah Kazhimain di kalér Baghdad, kasohor salaku Makam Kazhimain sareng mangrupikeun tempat ziarah ummat Islam khususna urang Syiah.

Riwayat Kahirupan

Musa bin Ja'far lahir dina Dzulhijjah 127 H[1] atanapi 7 Shafar 128 H[2] nalika Imam Shadiq AS sareng pamajikanana Hamidah balik ti haji, di daérah Abwa'.[3] Kalahiran anjeunna ogé disebatkeun dina taun 129 H sareng di Madinah.[4] Dina kalénder Républik Islam Iran, kalahiran Imam katujuh kacatet dina 20 Dzulhijjah.[5] Sababaraha sumber ngalaporkeun minat anu ageung Imam Shadiq AS ka anjeunna.[6] Numutkeun riwayat Ahmad Al-Barqi, Imam Shadiq AS saatos kalahiran putrana Musa, méré tuang ka masarakat salami tilu dinten.[7] Citakan:Utama Katurunan Musa bin Ja'far dugi ka Imam Ali AS ku opat perantara. Ramana nyaéta Imam Shadiq AS, Imam kagenep urang Syiah, sareng indungna nyaéta Hamidah Al-Barbariyah.[8] Kunya anjeunna nyaéta Abu Ibrahim,[9] Abul Hasan Awwal,[10] Abul Hasan Al-Madhi[11] sareng Abu Ali.[12] Abu Hamzah,[13] Abu Abdullah[14] sareng Abu Isma'il[15] mangrupikeun ngaran landian anu sanés anu dikaitkeun sareng anjeunna. Anjeunna dingaranan Al-Kazhim kusabab ngendalikeun amarahna ngalawan perlakuan goréng batur,[16] sareng dingaranan 'Abd Shalih kusabab seueur ibadah.[17] Bab Al-Hawa'ij ogé mangrupikeun gelarna[18] sareng masarakat Madinah nyebat anjeunna Zainul Mujtahidin (Hiasan Para Ahli Ijtihad).[19]

Musa bin Ja'far AS lahir dina mangsa peralihan kakawasaan ti Bani Umayyah ka Bani Abbasiyah. Dina yuswa opat taun, khalifah Abbasiyah munggaran sumping kakawasaan. Ngeunaan kahirupan Imam Al-Kazhim AS sateuacan Imamah na, teu seueur inpormasi anu sayogi, kajabar sababaraha dialog ilmiah dina waktos budak leutik kalebet dialog sareng Abu Hanifah[20] sareng ulama agama sanés[21] anu lumangsung di Madinah.

Numutkeun hiji riwayat anu aya dina Manaqib, anjeunna sumping ka salah sahiji désa di Syam sacara anonim sareng ngobrol sareng saurang rahib anu nyababkeun anjeunna sareng para pengiringna jadi Muslim.[22] Aya ogé laporan ngeunaan perjalanan Imam ka Mekah pikeun haji atanapi umrah.[23] Imam ogé sababaraha kali dipanggil ka Baghdad ku khulafa' Abbasiyah. Kajaba ti éta, Imam nyéépkeun kalolobaan umurna di Madinah.

Pamajikan sareng Murangkalih

Tingali ogé : Daptar murangkalih Imam Al-Kazhim AS

Jumlah pamajikan Imam Al-Kazhim AS henteu écés. Anu munggaran nyaéta Najmah indung Imam Ridha.[24] Jumlah murangkalihna ogé dilaporkeun béda dina sumber sajarah. Numutkeun laporan Syaikh Mufid, anjeunna ngagaduhan 37 murangkalih (18 putra sareng 19 putri). Imam Ridha AS, Ibrahim, Syah Chiragh, Hamzah, Ishaq mangrupikeun sababaraha putra sareng Fathimah Al-Maksumah sareng Hakimah mangrupikeun sababaraha putrina.[25] Katurunan Imam Al-Kazhim AS kasohor salaku As-Sadat Al-Musawiyah.[26]

Mangsa Imamah

Musa bin Ja'far, saatos syahidna Imam Shadiq AS dina taun 148 H, dina yuswa 20 taun, ngahontal Imamah.[27] Mangsa Imamah anjeunna babarengan jeung Khilafah opat khalifah Abbasiyah.[28] Sakitar 10 taun tina Imamah anjeunna dina Khilafah Al-Mansur (pamaréntahan 136-158 H), 11 taun dina Khilafah Al-Mahdi Abbasi (pamaréntahan 158-169 H), sataun dina Khilafah Al-Hadi Abbasi (pamaréntahan 169-170 H) sareng 13 taun dina Khilafah Harun (pamaréntahan 170-[[193 Hijriah|193 H]) dijalankeun.[29] Lama Imamah Musa bin Ja'far nyaéta 35 taun sareng kalayan syahidna anjeunna dina taun 183 H, Imamah diturunkeun ka putrana, Imam Ridha AS.[30]

  • Nash-nash Imamah
Tingali ogé : Imamah Para Imam Syiah

Tina sudut pandang Syiah, Imam ditunjuk ku Allah, sareng salah sahiji cara pikeun mikawanoh anjeunna nyaéta ku nash (penegasan ti Nabi (SAW) atanapi Imam sateuacana ngeunaan Imamah Imam saatosna).[31] Imam Shadiq AS parantos sababaraha kali ngumumkeun Imamah Musa bin Ja'far ka sahabat deukeutna. Dina unggal buku Al-Kafi,[32] Al-Irsyad,[33] A'lamul Wara[34] sareng Biharul Anwar,[35] aya bab ngeunaan nash-nash Imamah Musa bin Ja'far AS anu masing-masing ngarawayatkeun 16, 46, 12 sareng 14 riwayat ngeunaan ieu[36] di antarana:

  • Dina hiji riwayat, diriwayatkeun ti Sulaiman bin Khalid yén Imam Shadiq AS ngawanohkeun putrana Imam Al-Kazhim AS salaku "pemegang urusan" saatos anjeunna.[37]
  • Shafwan Al-Jammal ogé ngarawayatkeun ti Manshur bin Hazim yén Imam Shadiq AS nempatkeun leungeunna kana taktak Imam Al-Kazhim AS anu dina waktos éta yuswa lima taun, sareng anjeunna ngawanohkeun Imam saatos anjeunna.[38]
  • Ali bin Ja'far ngarawayatkeun yén Imam Shadiq AS ngeunaan Musa bin Ja'far nyarios: «فَإِنَّهُ أَفْضَلُ وُلْدِی وَ مَنْ أُخَلِّفُ مِنْ بَعْدِی وَ هُوَ الْقَائِمُ مَقَامِی وَ الْحُجَّةُ لِلَه تَعَالَی عَلَی كَافَّةِ خَلْقِهِ مِنْ بَعْدِی[39] "Anjeunna (Musa bin Ja'far) mangrupikeun putra sareng turunan kuring anu panghadéna, sareng anjeunna anu bakal ngagentos kuring saatos kuring, sareng anjeunna bakal janten hujah Allah ka sadaya makhluk-Na saatos kuring"»

Ogé, dina 'Uyun Akhbar Ar-Ridha disebatkeun yén Harun Ar-Rasyid nyebat Musa bin Ja'far salaku Imam anu sah sareng anu paling pantes janten panerus Nabi (SAW) sareng ngajéntrékeun kapamimpinanna salaku lahiriah sareng ku kakuatan.[40]

Wasiat Imam Shadiq AS sareng Kabingungan Sababaraha Syiah

Dina sumber disebatkeun yén Imam Shadiq AS, kalayan merhatikeun kateuasan Abbasiyah sareng pikeun ngajagi kahirupan Imam Al-Kazhim AS, netepkeun lima jalma, kalebet khalifah Abbasiyah, salaku wasit na.[41] Sanaos Imam Shadiq AS parantos sababaraha kali ngawanohkeun Imam saatos anjeunna ka sahabat khususna, tindakan ieu dugi ka sababaraha derajat ngajadikeun kaayaan pikeun urang Syiah janten ambigu. Dina période ieu, sababaraha sahabat penting Imam Shadiq AS sapertos Al-Mu'min Ath-Thaq sareng Hisyam bin Salim ogé ngalaman karaguan. Maranéhna mimitina angkat ka Abdullah Al-Afthah, anu ngaku-ngaku Imamah, sareng naroskeun ngeunaan zakat ka anjeunna. Tapi jawaban Abdullah henteu ngayakinkeun aranjeunna. Duanana teras pendak sareng Musa bin Ja'far AS sareng ku jawaban anjeunna aranjeunna yakin sareng nampi Imamah anjeunna.[42]

Pecahna dina Syiah

Dina mangsa Imamah Musa bin Ja'far AS, aliran Ismailiyah, Al-Fathahiyah sareng Nawusiyah kabentuk. Sanaos dina waktos kahirupan Imam Shadiq AS, landasan pikeun perpecahan dina Syiah parantos disayogikeun, tapi henteu aya perpecahan di antarana. Tapi kalayan syahidna Imam Shadiq AS, sareng mimitianna Imamah Musa bin Ja'far, urang Syiah pecah kana sababaraha aliran; sakelompok di antarana nampik maotna Isma'il putra Imam Shadiq AS sareng nganggap anjeunna salaku Imam. Sabagian ti grup ieu, anu putus asa tina kahirupan Isma'il, nganggap putrana Muhammad salaku Imam. Grup ieu kasohor salaku Ismailiyah. Anu sanésna nganggap Abdullah Al-Afthah salaku Imam, kasohor salaku Al-Fathahiyah tapi saatos pupusna anjeunna, anu lumangsung sakitar 70 dinten saatos syahidna Imam Shadiq AS, aranjeunna percaya kana Imamah Musa bin Ja'far. Sabagian, nuturkeun saurang jalma anu ngaranna Nawus, nahan Imamah Imam Shadiq AS sareng aya anu percaya kana Imamah Muhammad Ad-Dibaj.[43]

Kagiatan Kaum Ghulat

Dina mangsa Imam Al-Kazhim AS, kaum ghulat ogé aktip. Dina période ieu, aliran Al-Basyiriyah kabentuk anu dikaitkeun sareng Muhammad bin Basyir ti sahabat Musa bin Ja'far. Anjeunna dina waktos kahirupan Imam, ngadamel bohong ka Anjeunna.[44] Muhammad bin Basyir nyarios yén jalma anu dikenal masarakat salaku Musa bin Ja'far, sanés Musa bin Ja'far anu Imam sareng hujah Allah,[45] sareng ngaku yén Musa bin Ja'far anu sabenerna aya di sisi anjeunna sareng tiasa nunjukkeun Imam ka aranjeunna.[46] Anjeunna gaduh kaahlian dina sulap sareng ngadamel raray sapertos raray Imam Al-Kazhim AS sareng nunjukkeunana ka masarakat salaku Imam Al-Kazhim AS sareng sababaraha anu katipu ku anjeunna.[47] Muhammad bin Basyir sareng pengikutna sateuacan syahidna Imam Al-Kazhim AS parantos nyebarkeun gosip di masarakat yén Imam Al-Kazhim AS henteu angkat ka penjara sareng hirup sareng moal maot. [48] Imam Al-Kazhim nganggap najis Muhammad bin Basyir sareng ngalaknat anjeunna sareng nganggap halal pikeun ngeclak getihna.[49]

Kagiatan Ilmiah

Kagiatan ilmiah anu béda-béda ti Imam Al-Kazhim AS parantos dilaporkeun; téks kagiatan ieu aya dina bentuk riwayat, debat, sareng dialog ilmiah dina buku-buku hadits Syiah.[50]

Riwayat

Imam Al-Kazhim AS :

"Saha waé anu cinta dunya, sieun ka ahirat bakal ngaleungit tina haténa. Upami kaahlian dipasihkeun ka saurang hamba sareng cintana kana dunya ningkat, anjeunna langkung jauh ti Allah sareng murka Ilahi bakal langkung ageung ka anjeunna."

Ibnu Syu'bah Al-Harrani, Tuhaf Al-'Uqul, 1404 H, kaca 399.

Seueur hadits ti Imam Al-Kazhim AS parantos diriwayatkeun dina sumber hadits Syiah; riwayat ieu kalolobaanana dina topik teologis sapertos tauhid,[51] bada',[52] iman[53] sareng ogé topik moral.[54] Ogé, doa-doa kalebet doa Jausyan Shaghir parantos diriwayatkeun ti anjeunna. Dina sanad riwayat ieu, anjeunna disebat ku istilah sapertos Al-Kazhim, Abul Hasan, Abul Hasan Awwal, Abul Hasan Al-Madhi, Al-'Alim[55] sareng Al-'Abd Ash-Shalih. Azizullah Al-'Aththaradi parantos ngumpulkeun 3,134 hadits ti anjeunna dina Musnad Al-Imam Al-Kazhim.[56] Abu 'Imran Al-Marwazi Al-Baghdadi (wafat: 299 H), saurang ulama Ahlus Sunnah, ogé nempatkeun sababaraha hadits Imam katujuh urang Syiah dina Musnad Al-Imam Musa bin Ja'far.[57]

Karya sanésna ogé parantos diriwayatkeun ti Musa bin Ja'far:

Debat sareng Dialog

Artikel utama : Debat Imam Al-Kazhim AS

Debat sareng dialog Imam Al-Kazhim AS sareng sababaraha khulafa' Abbasiyah,[63] sarjana Yahudi[64] sareng Nasrani,[65] Abu Hanifah[66] sareng anu sanésna parantos dilaporkeun. Baqir Syarif Al-Qurasyi parantos ngumpulkeun dalapan dialog ti Imam Al-Kazhim AS, anu dikelompokkeun salaku debat Anjeunna.[67] Imam Al-Kazhim AS parantos ngayakeun debat sareng Al-Mahdi Abbasi ngeunaan Fadak sareng ogé ngeunaan haramna khamr dina Al-Qur'an.[68] Anjeunna ogé ngagaduhan debat sareng Harun Ar-Rasyid. Kusabab Harun hoyong nunjukkeun hubungan kekerabatan Nabi (SAW) sareng dirina langkung caket tibatan hubungan anjeunna sareng Musa bin Ja'far, Imam Al-Kazhim AS di hareupeun Harun negeskeun hubungan anu langkung caket sareng Nabi.[69] Dialog Musa bin Ja'far sareng ulama agama sanés ogé biasana mangrupikeun jawaban kana patarosan maranéhna anu tungtungna nyababkeun maranéhna asup Islam.[70]

Sirah

Sirah Ibadah

Numutkeun sumber Syiah sareng Sunni, Imam Al-Kazhim AS pisan ahli ibadah; ku alatan éta, anjeunna digelar 'Abd Shalih.[71] Numutkeun sababaraha laporan, Imam Al-Kazhim AS ibadah dugi ka penjaga penjara anjeunna terpengaruh.[72] Syaikh Mufid nganggap Musa bin Ja'far salaku jalma anu paling taat dina waktosna sareng ngalaporkeun yén Anjeunna nangis sieun ka Allah dugi ka janggotna baseuh ku cimata. Anjeunna ngulang doa " 'Azumadz dzambu min 'abdika falyaSunil 'afwu min 'indik" ("Dosa hamba-Mu ageung, maka pangampunan ti sisi-Mu kedah janten hadé sareng éndah") sareng maca doa "Allahumma inni as'alukar raahata 'indal mauti wal 'afwa 'indal hisab" ("Ya Allah, kuring nyuhakeun ka Anjeun karesep nalika maot sareng pangampunan nalika ngitung amal") dina sujud.[73] Malah nalika anjeunna dipindahkeun ka penjara ku paréntah Harun, anjeunna nganuhunkeun ka Allah pikeun kasempetan ibadah anu dipasihkeun: "Ya Allah, kuring teras-terasan nyuhakeun waktos luang pikeun ibadah ka Anjeun, sareng Anjeun parantos nyayogikeunana pikeun kuring; janten kuring nganuhunkeun ka Anjeun".[74]

Cap cincin Imam Al-Kazhim AS nyaéta «حَسْبِيَ اللهُ حَافِظِي» "Allah cukuplah bagiku sebagai pelindung"[75] sareng «الْمُلْكُ لِله وَحْدَهُ» "Kekuasaan sareng kakawasaan ngan ukur milik Allah anu Maha Esa".[76]

Sirah Akhlak

Dina sumber Syiah sareng Sunni, aya laporan anu béda ngeunaan kasabaran[77][78] sareng kamurahan hati Imam Al-Kazhim AS.[79][80] Syaikh Mufid nganggap anjeunna jalma anu paling dermawan dina waktosna anu mawa bekel ka jalma miskin Madinah wengi-wengi.[81] Ibnu 'Inabah ngeunaan kamurahan hati Musa bin Ja'far nyarios: Anjeunna kaluar imah wengi-wengi sareng mawa kantong dirham sareng masihan ka saha waé anu anjeunna pendak atanapi ka jalma anu ngarepkeun kabeungharan anjeunna, dugi ka kantong artosna janten paribasa.[82] Ogé disebatkeun yén Musa bin Ja'far masihan ka jalma anu nyiksa anjeunna sareng nalika aya anu ngawartosan yén aya jalma anu badé ngaganggu anjeunna, anjeunna ngirimkeun hadiah ka anjeunna.[83] Syaikh Mufid ogé nyebat Imam Al-Kazhim AS salaku jalma anu paling getol dina silaturahmi sareng kulawarga sareng baraya sanésna.[84]

Alesan kunaon Imam katujuh urang Syiah dingaranan Al-Kazhim nyaéta kusabab anjeunna ngendalikeun amarahna.[85] Aya laporan anu béda dina sumber yén Imam Al-Kazhim AS ngendalikeun amarahna ngalawan musuh sareng jalma anu ngalakukeun kajahatan ka anjeunna.[86]

Pikeun inpormasi lengkep, tingali ogé: Al-Kazhim (lakab)

Bisyar Al-Hafi, anu engké janten syékh tasawuf, tobat dina pangaruh ucapan sareng akhlakna.[87][88]

Sirah Politik

Sababaraha sumber nyarios yén Imam Al-Kazhim ku sababaraha cara kalebet debat sareng henteu kerjasama, negeskeun henteuna legitimasi khulafa' Abbasiyah sareng nyobian ngarobih kapercayaan masarakat ka aranjeunna.[89] Di handap ieu tiasa dianggap conto usahana pikeun ngaleungitkeun kapercayaan ka Bani Abbasiyah:

  • Nalika khulafa' Abbasiyah ngaitkeun dirina sareng Nabi (SAW) pikeun méré legitimasi ka pamaréntahanna, anjeunna ngémutan nasabna sareng nunjukkeun yén anjeunna langkung caket sareng Nabi tibatan Bani Abbasiyah. Diantarana dina hiji dialog antara anjeunna sareng Harun Ar-Rasyid, Imam Al-Kazhim AS kalayan ngandelkeun kana ayat-ayat Al-Qur'an kalebet Ayat Al-Mubahalah, ngabuktikeun hubunganana sareng Nabi ngaliwatan indungna Sayidah Az-Zahra (SA).[90][91]
  • Nalika Al-Mahdi Abbasi ngalakukeun radd madzhalim (ngabalikeun harta anu dicandak sacara zalim), Imam Al-Kazhim AS naroskeun deui Fadak ti anjeunna.[92] Al-Mahdi nyuhakeun anjeunna pikeun nangtukeun wates Fadak sareng Imam netepkeun wates anu sami sareng wilayah kakawasaan Abbasiyah.[93] Carita ngeunaan mulangkeun Fadak sareng nangtukeun wates sareng watesna ku Imam Al-Kazhim AS ogé dikaitkeun sareng Harun Ar-Rasyid. [94]
  • Imam katujuh urang Syiah nyarankeun ka sahabatna pikeun henteu cooperate sareng Bani Abbasiyah, diantarana ngalarang Shafwan Al-Jammal nyéwakeun onta ka Harun.[95] Samentara éta, anjeunna nyuhakeun Ali bin Yaqthin, anu ngajabat salaku menteri dina pamaréntahan Harun Ar-Rasyid, pikeun tetep di istana sareng ngaladénan urang Syiah.[96] Imam Al-Kazhim AS ogé parantos nyuhakeun anjeunna pikeun ngajamin ngahormatan babaturan Ahlul Bait AS sareng Imam ogé sasambatan ngajamin yén anjeunna moal katéwak ku pembunuhan, kasusah, sareng panjara.[97]

Sanaos kitu, henteu aya laporan ngeunaan panolakan terbuka Musa bin Ja'far AS ngalawan pamaréntahan ayeuna. Anjeunna ahli taqiyah sareng naroskeun ka urang Syiah pikeun nerapkeunana. Salaku conto, dina surat ka Khayzuran, indung Al-Hadi Abbasi, anjeunna nyalametkeun maotna.[98] Numutkeun hiji riwayat, nalika Harun ngagero anjeunna, anjeunna nyarios: "Kusabab taqiyah ngalawan pamingpin wajib, kuring badé angkat ka Harun". Anjeunna ogé nampi hadiah Harun pikeun nikah Keluarga Abu Thalib sareng nyegah pupusna turunanna.[99] Imam Al-Kazhim AS dina suratna ka Ali bin Yaqthin ogé parantos nyuhakeun anjeunna pikeun sakedap waktos ngalaksanakeun wudhu ku cara Ahlus Sunnah supados henteu aya bahaya anu ngancam anjeunna.[100]

Imam Al-Kazhim AS sareng Pemberontakan 'Alawi

Mangsa kahirupan Musa bin Ja'far babarengan jeung mangsa kakawasaan Abbasiyah, sareng pemberontakan ku Alawi ngalawan aranjeunna. Abbasiyah sumping kakawasaan kalayan slogan ngadukung sareng ngadukung Ahlul Bait, tapi teu lila aranjeunna janten musuh anu kuat pikeun Alawi sareng maéhan seueur di antarana atanapi dipenjara.[101] Kateuasan pamingpin Abbasiyah ka Alawi nyababkeun sababaraha Alawi anu kasohor pemberontakan. Kebangkitan Syahid Fakh, Kebangkitan Yahya bin Abdullah sareng ngadegna Pamaréntahan Idrisiyyah diantarana. Pemberontakan Fakh lumangsung dina taun 169 H dina mangsa Imamah Musa bin Ja'far sareng Khilafah Al-Hadi Abbasi.[102] Imam henteu milu dina pemberontakan ieu sareng henteu aya laporan ngeunaan posisi anu jelas ngeunaan persetujuan atanapi panolakan aranjeunna; malah Yahya bin Abdullah saatos pemberontakan di Tabaristan, ngalamun dina surat ngeunaan henteu ngiringan anjeunna.[103]

Numutkeun Ahmad bin Ibrahim Al-Hasani sareng Ahmad bin Sahl, dua sejarawan Zaidiyah dina abad ka-4 H, Imam Al-Kazhim AS dina waktos Peristiwa Fakh aya di Mekah pikeun ngalaksanakeun haji.[104] Numutkeun laporan dua ieu, Musa bin 'Isa, salah sahiji agén aparat Khilafah Abbasiyah, ngagero Imam nalika perang sareng Imam angkat ka dinya sareng tetep sareng anjeunna dugi ka perang réngsé.[105] Dumasar kana laporan ieu, saatos perang nalika Imam angkat ka Tanah Mina, sirah anu dipancung dibawa ka anjeunna.[106] Numutkeun Abu Al-Faraj Al-Isfahani, Imam Al-Kazhim nalika ningali sirah Sahib Fakh, maca Ayat Al-Istirja' sareng kalayan nyebut kahadéan na, ngajéntrékeun anjeunna salaku jalma anu leres.[107] Numutkeun laporan Al-Baihaqi dina Lubab Al-Ansab, saatos pupusna Sahib Fakh, Imam Al-Kazhim ngalaksanakeun sholat dina awakna.[108]

Numutkeun naon anu diriwayatkeun ku Sayed Ibnu Thawus, saurang ulama Syiah dina abad ka-7 H, Al-Hadi Abbasi nganggap pemberontakan Sahib Fakh dumasar kana paréntah Imam Al-Kazhim.[109] Tapi dumasar kana hiji riwayat anu diriwayatkeun ku Al-Kulaini dina buku Al-Kafi, nalika Sahib Fakh pemberontakan, anjeunna ngajak Imam Al-Kazhim pikeun baiat, tapi Imam nampik baiat sareng nyuhakeun anjeunna henteu maksa anjeunna baiat sareng anjeunna ogé ngalakukeunana.[110] Abdullah Al-Mamaqani percaya yén pamenta baiat Sahib Fakh ka Imam Al-Kazhim mangrupikeun pura-pura pikeun masihan Khilafah ka anjeunna upami suksés; ku alatan éta, Imam tina alesan taqiyah, ngalarang anjeunna pemberontakan, tapi dina haténa anjeunna resep kana tindakan anjeunna, sapertos anjeunna nyuhakeun rahmat pikeun anjeunna saatos syahidna.[111] Sabalikna, sababaraha panalungtik percaya yén sanaos aya riwayat anu ngadukung kapribadian Sahib Fakh, aranjeunna henteu ngajantenkeun alesan pikeun nandangan pemberontakan anjeunna ku Para Imam Syiah.[112] Rasul Ja'farian, saurang sejarawan, sanaos nganggap pemberontakan Fakh salaku salah sahiji pemberontakan Alawi anu paling séhat ngalawan Abbasiyah, percaya yén henteu aya kapastian yén pemberontakan ieu dilaksanakeun ku paréntah Imam Al-Kazhim AS; tapi tiasa disebatkeun yén Syiah Itsna 'Asyariyah henteu satuju sareng pemberontakan ieu, sabab aranjeunna nentang Alawi dina masalah ieu sareng aya pabéda di antara aranjeunna.[113]

Panjara

Imam Al-Kazhim AS, salami mangsa Imamahna, sababaraha kali dipanggil sareng dipenjara ku khulafa' Abbasiyah. Kahiji kalina dina mangsa Khilafah Al-Mahdi Abbasi, Imam dipindahkeun ku paréntah khalifah ti Madinah ka Baghdad.[114] Harun ogé dipenjara Imam dua kali. Waktos penangkapan sareng panjara munggaran henteu disebatkeun dina sumber, tapi anu kadua kalina dina 20 Syawal taun 179 H ditéwak di Madinah[115] sareng dina 7 Dzulhijjah dipenjara di Bashrah di imah 'Isa bin Ja'far.[116] Numutkeun laporan Syaikh Mufid, Harun dina taun 180 H dina surat ka 'Isa bin Ja'far, nyuhakeun anjeunna pikeun maéhan Imam, tapi anjeunna nampik.[117] Imam dipindahkeun ka penjara Al-Fadhl bin Ar-Rabi' di Baghdad saatos sababaraha waktos. Imam Al-Kazhim AS nyéépkeun taun-taun ahir umurna di penjara Al-Fadhl bin Yahya sareng As-Sindi bin Syahik.[118]

Dina bacaan ziarah Imam Al-Kazhim AS, anjeunna disalametkeun ku kalimah الْمُعَذَّبِ فِي قَعْرِ السُّجُون; Anu disiksa di dasar penjara".[119] Dina bacaan ziarah Imam, panjara anjeunna ogé disebut zhulam al-mathamir. Mathmur nujul kana panjara anu teu mungkin pikeun ngalegaan suku sareng bobo. Ogé, penjara bawah tanah Baghdad kusabab caket sareng Dajlah baseuh sareng beueus (mathmur).[120]

Ngeunaan alesan panangkapan Imam katujuh urang Syiah ku khulafa' Abbasiyah sareng mindahkeun anjeunna ka panjara, aya laporan anu béda dina sumber. Numutkeun sababaraha laporan, alesan panangkapan Musa bin Ja'far ku paréntah Harun nyaéta rasa sirik Yahya Al-Barmaki sareng fitnah Ali bin Isma'il bin Ja'far, incuna, di sisi Harun.[121] Disebatkeun yén Harun sensitip kana hubungan urang Syiah sareng Imam Al-Kazhim sareng sieun yén kapercayaan urang Syiah kana Imamah Anjeunna bakal ngaruksak pamaréntahanna.[122] Ogé, dumasar kana sababaraha laporan, alesan dipenjarakanna Imam Al-Kazhim AS nyaéta sabab sababaraha urang Syiah sapertos Hisyam bin Al-Hakam, sanaos Imam parantos maréntahkeun taqiyah, henteu nuturkeun kahayang Imam.[123] Laporan ieu nganggap debat Hisyam bin Al-Hakam salaku salah sahiji panyabab dipenjarakanna Imam.[124]

Kasyahidan

Upacara syahid Imam Al-Kazhim AS di Makam Kazhimain

Dinten-dinten terakhir umur Imam Al-Kazhim AS dijalankeun di penjara As-Sindi bin Syahik. Syaikh Mufid nyarios yén As-Sindi, ku paréntah Harun Ar-Rasyid, ngaracun Imam sareng Imam syahid tilu dinten saatosna.[125] Numutkeun pendapat anu kasohor,[126] kasyahidan anjeunna lumangsung dina dinten Jumu'ah, 25 Rajab taun 183 H di Baghdad.[127] Numutkeun Syaikh Mufid, kasyahidan Imam nyaéta dina 24 Rajab.[128] Aya pendapat sanés ngeunaan waktos sareng tempat kasyahidan Imam Al-Kazhim AS, kalebet taun 181 sareng 186 H.[129][130] Manaqib ngalaporkeun ngarujuk kana Akhbar Al-Khulafa yén nalika Imam Al-Kazhim AS naroskeun wates Fadak ka Harun, anjeunna netepkeun watesna ku cara anu ngalingkupan sadaya wates Dunia Islam dina waktos éta, anu nyababkeun ambek Harun dugi ka anjeunna nyarios ka Imam yén anjeunna henteu nyéépkeun nanaon pikeun kami sareng ti dinya mutuskeun pikeun maéhan Imam. [131]

Pamakaman Musa bin Ja'far AS, lukisan digital, karya Hasan Ruhul Amin, 1400 S.

Saatos Musa bin Ja'far AS syahid, As-Sindi bin Syahik pikeun nunjukkeun yén Imam maot alami, ngahadirkeun sakelompok faqih sareng tokoh Baghdad sareng nunjukkeun awak Imam ka aranjeunna pikeun ningali naha aya tatu dina awak Imam. Ogé, ku paréntah anjeunna, awak Imam disimpen di sasak Baghdad sareng diumumkeun yén Musa bin Ja'far maot alami.[132] Ngeunaan kumaha kasyahidan anjeunna aya laporan anu béda; kalolobaan sejarawan percaya yén Yahya bin Khalid sareng As-Sindi bin Syahik ngaracun anjeunna[133][134] Dina hiji laporan, disebatkeun yén anjeunna dibungkus kana karpet pikeun dibunuh.[135]

Dua alesan disebatkeun pikeun nempatkeun awak Imam Al-Kazhim AS di hareupeun umum: hiji pikeun ngabuktikeun yén anjeunna maot alami sareng anu sanésna pikeun ngabatalkeun kapercayaan jalma anu percaya kana Mahdawiyah anjeunna.[136]

Makam

Artikel utama : Haram Kazhimain
White diagonal cross over blue background
Panorama Haram al-Kadzimain

Awak Musa bin Ja'far AS dikubur di makam kulawarga Al-Mansur Ad-Dawaniqi anu kasohor salaku Maqabir Quraisy.[137] Numutkeun Itsbat Al-Washiyah, Musa bin Ja'far sorangan sateuacan pupusna parantos ngagaleuh tempat ieu.[138] Makamna kasohor salaku Makam Kazhimain. Disebatkeun yén alesan Abbasiyah pikeun ngubur awak Imam di makam ieu nyaéta sieun yén tempat kuburan anjeunna janten tempat ngumpulna sareng ayana urang Syiah.[139]

Makam Imam Al-Kazhim AS sareng Imam Jawad AS, di daérah Kazhimain di Baghdad kasohor salaku Makam Kazhimain sareng mangrupikeun tempat ziarah umat Islam khususna urang Syiah. Numutkeun riwayat ti Imam Ridha AS, pahala ziarah ka makam Imam Al-Kazhim AS sami sareng ziarah ka makam Nabi Muhammad SAW, Imam Ali AS, sareng Imam Husain AS.[140]

Sahabat sareng Wakil

Artikel utama : Daptar sahabat Imam Al-Kazhim AS

Henteu aya inpormasi anu pasti ngeunaan sahabat Imam Al-Kazhim AS sareng aya pabéda ngeunaan jumlahna. Asy-Syaikh Thusi nyatet jumlahna 272 jalma,[141] sareng Al-Barqi ngitung 160 jalma.[142] Baqir Syarif Al-Qurasyi, panulis buku Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, nampik pernyataan Al-Barqi anu nyatet jumlahna 160 jalma, sareng nyebat 321 jalma salaku sahabat Imam.[143] Ali bin Yaqthin, Hisyam bin Al-Hakam, Hisyam bin Salim, Muhammad bin Abi 'Umair, Hammad bin Isa, Yunus bin Abdurrahman, Shafwan bin Yahya, sareng Shafwan Al-Jammal mangrupikeun sahabat Imam Al-Kazhim,[144] anu sababaraha di antarana sapertos Shafwan bin Yahya[145] sareng Muhammad bin Abi 'Umair[146] kaasup kana Ashhab Al-Ijma'. Saatos syahidna Imam Al-Kazhim, sababaraha sahabatna kalebet Ali bin Abi Hamzah Al-Bathaini, Ziyad bin Marwan, sareng 'Utsman bin 'Isa nampik Imamah Ali bin Musa Ar-Ridha AS sareng nahan Imamah Musa bin Ja'far.[147] Grup ieu kasohor salaku Al-Waqifiyah. Nanging, engké sababaraha di antarana nampi Imamah Imam Ridha AS.[148]

Sarekat Wakil

Artikel utama : Sarekat Wakil

Imam Al-Kazhim AS pikeun hubungan sareng urang Syiah sareng nguatkeun kamampuan ékonomi maranéhna, ngembangkeun Sarekat Wakil anu diadegkeun dina waktos Imam Shadiq AS. Anjeunna ngirim sababaraha sahabatna salaku wakil ka daérah anu béda-béda. Disebatkeun dina sumber, aya 13 nami wakil anjeunna.[149] Numutkeun sababaraha sumber, Ali bin Yaqthin sareng Al-Mufadhdhal bin Umar di Kufah, Abdurrahman bin Al-Hajjaj di Baghdad, Ziyad bin Marwan di Kandahar, 'Utsman bin 'Isa di Mesir, Ibrahim bin Salam di Naisabur, sareng Abdullah bin Jundab di Ahwaz ngajabat salaku wakilna.[150]

Aya laporan anu béda dina sumber yén urang Syiah ngirimkeun khumus maranéhna ka Imam Al-Kazhim atanapi wakilna. Asy-Syaikh Thusi ogé nganggap alesan sababaraha wakil anjeunna ngagabung sareng Al-Waqifiyah nyaéta katarik kana harta anu dikumpulkeun di aranjeunna.[151] Dina laporan Ali bin Isma'il bin Ja'far ka Harun anu nyababkeun dipenjarakanna Imam Al-Kazhim, disebatkeun: "Seueur harta dikirim ka anjeunna ti wétan sareng kulon, sareng anjeunna gaduh baitul mal sareng perbendaharaan dimana katuangan seueur koin anu béda-béda dina jumlah anu ageung."[152]

Surat-menyurat mangrupikeun metode sanés pikeun hubungan anjeunna sareng urang Syiah anu dilaksanakeun pikeun masalah fikih, ideologis, nasehat sareng doa, sareng masalah ngeunaan wakil; bahkan diriwayatkeun yén anjeunna nyerat surat ka sahabatna ti jero penjara[153] sareng ngabales masalah maranéhna.[154][155]

Status di Mata Ahlus Sunnah

Nami Imam Kazhim AS dina Masjid Nabawi

Ahlus Sunnah ngahormatan Imam katujuh Syiah salaku saurang ulama. Sababaraha tokoh maranéhanana muji élmu jeung akhlak Imam Kazhim[156] sarta nyaritakeun ngeunaan kasabaran, sikap berehan, lobana ibadah, jeung sipat-sipat lianna.[157] Sababaraha conto kasabaran jeung ibadah Imam Kazhim AS dilaporkeun dina sumber-sumber Ahlus Sunnah.[158] Sababaraha ulama Ahlus Sunnah saperti Sam'ani, sajarawan, ahli hadis, jeung faqih mazhab Syafi'i abad ka-6 Hijriah, biasa ziarah ka makam Imam Kazhim[159] sarta tawasul ka anjeunna. Abu Ali al-Khallal, salah saurang ulama Ahlus Sunnah dina abad ka-3 Hijriah, nyarios yén lamun aya masalah, anjeunna ziarah ka makam Musa bin Ja'far sarta tawasul ka anjeunna, lantas masalahna leungit.[160] Ti Imam Syafi'i, salah sahiji faqih opat mazhab Ahlus Sunnah, ogé diriwayatkeun yén anjeunna ngajéntrékeun makam Imam Kazhim salaku "obat anu nyageurkeun".[161]

Bibliografi

Artikel utama : Daptar buku ngeunaan Imam Kazhem

Loba karya ngeunaan Imam Kazhim dina wangun buku, tesis, jeung makalah dina rupa-rupa basa anu geus ditulis, jumlahna nepi ka 770 karya.[162] Buku-buku Kitabnamah Imam Kazhim 'alaih al-salam, [163] Kitabsyenasi Kazhimain, [164] jeung makalah Kitabsyenasi Imam Kazhim 'alaih al-salam[165] geus ngawanohkeun karya-karya ieu. Téma lolobana karya ieu nyaéta aspék kahirupan jeung kapribadian Imam katujuh Syiah. Ogé aya simposium anu judulna "Sirah wa Zamanah Imam Kazhim AS" dina Bahman 1392 S di Iran anu dilaksanakeun, makalah-makalahna diterbitkeun kalawan judul Kumpulan Makalah Simposium Sirah Imam Kazhim AS.[166]

Musnad al-Imam al-Kadzim karya Azizullah Atharardi, Bab al-Hawaij al-Imam Musa al-Kadzim karya Husain Haj Hasan, Hayat al-Imam Musa bin Ja'far karya Muhammad Baqir Syarif Qurasyi, Al-Imam al-Kadzim AS 'inda Ahl al-Sunnah karya Faris Hassun, jeung Sirah al-Imam Musa al-Kadzim AS karya Abdullah Ahmad Yusuf, mangrupa sababaraha conto karya ngeunaan Imam Kazhim.

Catetan Handap

  1. ↑ Ath-Thabari, Dalail Al-Imamah, 1403 H, kaca 303.
  2. ↑ Ath-Thabrasi, A'lam Al-Wara, 1417 H, jilid 2, kaca 6.
  3. ↑ Al-Mas'udi, Itsbat Al-Washiyah, 1362 S, kaca 357-356.
  4. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 29.
  5. ↑ Déwan Kalénder Lembaga Géofisika Universitas Teheran, Kalénder Resmi Nagara Taun 1398 S, 1397 S, kaca 8.
  6. ↑ Asy-Syubrawi, Al-Ittihaf bi Hubbil Asyraf, 1423 H, kaca 295.
  7. ↑ Amin, Sirah Al-Ma'shumun, 1376 S, jilid 6, kaca 113.
  8. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 215.
  9. ↑ Contona, tingali: Ibnu Abi Ats-Tsalj, Tarikh Ahlil Bait AS, 1410 H, kaca 138.
  10. ↑ Contona, tingali: Ath-Thabrasi, Tajul Mawalid, 1422 H, kaca 95.
  11. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 3, kaca 437.
  12. ↑ Contona, tingali: Al-Qummi, Tarikh Qum, 1361 S, kaca 198.
  13. ↑ Al-Qummi, Tarikh Qum, 1361 S, kaca 198.
  14. ↑ Ibnu Khasyab Al-Baghdadi, Tarikh Mawalid Al-A'immah AS, 1406 H, kaca 32.
  15. ↑ Al-Irbili, Kasyful Ghummah, 1381 H, jilid 2, kaca 212.
  16. ↑ Ibnu Atsir, Al-Kamil, 1385 H, jilid 6, kaca 164; Ibnu Al-Jauzi, Tadzkirah Al-Khawash, 1418 H, kaca 312.
  17. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 29.
  18. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 236, 227; Ath-Thabrasi, A'lam Al-Wara, 1417 H, jilid 2, kaca 6; Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 323; Al-Qummi, Al-Anwar Al-Bahiyah, 1417 H, kaca 177.
  19. ↑ Syaikh Mufid, 1413 H, jilid 2, kaca 235.
  20. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 3, kaca 297; Ibnu Syu'bah Al-Harrani, Tuhaf Al-'Uqul, 1404 H, kaca 411-412; Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 10, kaca 247.
  21. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 227; Majlisi, Biharul Anwar|, 1403 H, jilid 10, kaca 244-245.
  22. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 311-312.
  23. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 312-313.
  24. ↑ Asy-Syusytari, Risalah fi Tawarikh An-Nabi wal Al, 1423 H, kaca 75.
  25. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 244.
  26. ↑ As-Sam'ani, Al-Ansab, 1382 H, jilid 12, kaca 478.
  27. ↑ Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1381 S, kaca 385.
  28. ↑ Ath-Thabrasi, A'lam Al-Wara, 1417 H, jilid 2, kaca 6.
  29. ↑ Pisyuayi, Sireh-ye Pisyuayan, 1372 S, kaca 413.
  30. ↑ Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1381 S, kaca 379-384.
  31. ↑ Al-Fadhil Al-Miqdad, Irsyad Ath-Thalibin, 1405 H, kaca 337.
  32. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 307-311.
  33. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 216-222.
  34. ↑ Ath-Thabrasi, A'lam Al-Wara, 1417 H, jilid 2, kaca 7-16.
  35. ↑ Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 48, kaca 12-29.
  36. ↑ Sakelompok panulis, Majmu'ah Maqalat Sireh wa Zamanah Imam Al-Kazhim, 1392 S, jilid 2, kaca 79, 81.
  37. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 310.
  38. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 309.
  39. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 220.
  40. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 91; Al-'Aththaradi, Musnad Al-Imam Al-Kazhim, 1409 H, jilid 1, kaca 75.
  41. ↑ Pisyuayi, Sireh-ye Pisyuayan, 1372 S, kaca 414.
  42. ↑ Al-Kasyi, Rijal, 1409 H, kaca 282-283.
  43. ↑ An-Naubakhti, Firaq Asy-Syiah, 1404 H, kaca 66-79.
  44. ↑ Al-'Amili, At-Tahrir Ath-Thawusi, 1411 H, kaca 524.
  45. ↑ Thusi, Ikhtiyar Ma'rifatur Rijal, 1409 H, kaca 482.
  46. ↑ Thusi, Ikhtiyar Ma'rifatur Rijal, 1409 H, kaca 480.
  47. ↑ Thusi, Ikhtiyar Ma'rifatur Rijal, 1409 H, kaca 480.
  48. ↑ Tingali: Hajizadeh, "Jaryan Ghulu dar 'Asr Imam Al-Kazhim AS", kaca 112.
  49. ↑ Al-Kasyi, Rijal, 1409 H, kaca 482.
  50. ↑ Ath-Thabrasi, Al-Ihtijaj, 1403 H, jilid 2, kaca 385-396; Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 10, kaca 234-249.
  51. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 141.
  52. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 148-149.
  53. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 2, kaca 38-39.
  54. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 190-278, 297-307.
  55. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, jilid 1, kaca 149.
  56. ↑ Al-'Aththaradi, Musnad Al-Imam Al-Kazhim, 1409 H, jilid 1, Pangantar.
  57. ↑ Al-Marwazi, Musnad Al-Imam Musa bin Ja'far alaihis-salam, 1425 H, kaca 187-232.
  58. ↑ Asy-Syaikh Thusi, Al-Fihrist, 1420 H, kaca 264.
  59. ↑ An-Najasyi, Rijal An-Najasyi, 1365 S, kaca 252.
  60. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 13-20; Ahmadi Miyanji, Makatib Al-A'immah, 1426 H, jilid 4, kaca 483-501.
  61. ↑ Ahmadi Miyanji, Makatib Al-A'immah, 1426 H, jilid 4, kaca 357-359; Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 238.
  62. ↑ Thusi, Al-Fihrist, 1420 H, kaca 271.
  63. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 312-313; Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 84-85; Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 6, kaca 406.
  64. ↑ Biharul Anwar, 1403 H, jilid 10, kaca 244-245.
  65. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 311-312.
  66. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 3, kaca 297.
  67. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 1, kaca 278-294.
  68. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 6, kaca 406; Al-Hurr Al-'Amili, Wasail Asy-Syiah, 1409 H, jilid 25, kaca 301.
  69. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 84-85; Asy-Syubrawi, Al-Ittihaf bi Hubbil Asyraf, 1423 H, kaca 295; Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 10, kaca 241-242.
  70. ↑ Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 10, kaca 244-245; Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 311-312; Shaduq, At-Tauhid, 1398 H, kaca 270-275.
  71. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 29; Al-Ya'qubi, Tarikh Al-Ya'qubi, 1417 H, jilid 2, kaca 414.
  72. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 33-32.
  73. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 232-231.
  74. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 240.
  75. ↑ Ath-Thabrasi, Makaram Al-Akhlak, 1412 H, kaca 91.
  76. ↑ Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 48, kaca 11.
  77. ↑ Ibnu Atsir, Al-Kamil, 1385 H, jilid 6, kaca 164.
  78. ↑ Ibnu Al-Jauzi, Tadzkirah Al-Khawash, 1418 H, kaca 312.
  79. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 30-33.
  80. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 154-167.
  81. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 232-231.
  82. ↑ Ibnu 'Inabah, 'Umdah Ath-Thalib, 1417 H, kaca 177.
  83. ↑ Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 29.
  84. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 232.
  85. ↑ Ibnu Atsir, Al-Kamil, 1385 H, jilid 6, kaca 164; Ibnu Al-Jauzi, Tadzkirah Al-Khawash, 1418 H, kaca 312.
  86. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 233; Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, kaca 162-160; Al-Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, kaca 30.
  87. ↑ Hajj Hasan, Bab Al-Hawa'ij, kaca 281.
  88. ↑ Al-Hilli, Minhaj Al-Karamah, kaca 59.
  89. ↑ Ja'farian, Hayat Siyasi wa Fikri A'immah Syiah, 1381 S, kaca 406.
  90. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 84-85.
  91. ↑ Asy-Syubrawi, Al-Ittihaf bi Hubbil Asyraf, kaca 295.
  92. ↑ Thusi, Tahdzib Al-Ahkam, 1407 H, jilid 4, kaca 149.
  93. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, kaca 472.
  94. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Al-Manaqib, 1379 H, jilid 4, kaca 320.
  95. ↑ Al-Kasyi, Rijal, 1409 H, kaca 441.
  96. ↑ Al-Kasyi, Rijal, 1409 H, kaca 433.
  97. ↑ Allamah Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 75, kaca 350.
  98. ↑ Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 48, kaca 134.
  99. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 77.
  100. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 227-228.
  101. ↑ Allah Akbari, Rabitah 'Alawiyyin wa 'Abbasiyyin, 1381 S, kaca 22-23.
  102. ↑ Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1391 S, kaca 385-384.
  103. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 367.
  104. ↑ Ar-Razi, Akhbar Fakh, diteliti ku Mahir Jarar, 1995 M, kaca 298; Al-Hasani, Al-Masabih, 1423 H, kaca 482.
  105. ↑ Ar-Razi, Akhbar Fakh, diteliti ku Mahir Jarar, 1995 M, kaca 298; Al-Hasani, Al-Masabih, 1423 H, kaca 482.
  106. ↑ Ar-Razi, Akhbar Fakh, diteliti ku Mahir Jarar, 1995 M, kaca 298; Al-Hasani, Al-Masabih, 1423 H, kaca 482.
  107. ↑ Abu Al-Faraj Al-Isfahani, Maqatil Ath-Thalibiyyin, 1419 H, kaca 380.
  108. ↑ Al-Baihaqi, Lubab Al-Ansab, 1428 H, jilid 1, kaca 412.
  109. ↑ Sayed Ibnu Thawus, Mahaj Ad-Da'wat, 1411 H, kaca 218.
  110. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 366.
  111. ↑ Al-Mamaqani, Tanqih Al-Maqal fi 'Ilmir Rijal, 1423 H, jilid 22, kaca 285-287.
  112. ↑ Syarifi, "A'immah wa Qiyam-ha-ye Syi'i", kaca 89-90.
  113. ↑ Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1387 S, kaca 389.
  114. ↑ Ibnu Al-Jauzi, Tadzkirah Al-Khawash, 1418 H, kaca 313.
  115. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 476.
  116. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha AS, 1378 H, jilid 1, kaca 86.
  117. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H. jilid 2, kaca 239.
  118. ↑ Asy-Syaikh Al-Qummi, Al-Anwar Al-Bahiyah, 1417 H, kaca 192–196.
  119. ↑ Majlisi, Biharul Anwar, 1403 H, jilid 99, kaca 17.
  120. ↑ زندگانی امام موسی کاظم علیه‌السلام, Muassasah Farhangi Hidayat.
  121. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 237-238; Al-Irbili, Kasyful Ghummah, 1421 H, jilid 2, kaca 760; Abu Al-Faraj Al-Isfahani, Maqatil Ath-Thalibiyyin, 1419 H, kaca 415-414.
  122. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 101.
  123. ↑ Shaduq, Kamal Ad-Din, 1395 S, jilid 2, kaca 361-363; Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1381 S, kaca 398-400.
  124. ↑ Al-Kasyi, Rijal, 1409 H, kaca 270-271; Al-Mamaqani, Tanqih Al-Maqal, tanpa taun, jilid 3, kaca 298.
  125. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 242.
  126. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 516.
  127. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 99 sareng 105.
  128. ↑ Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 215.
  129. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 516-517.
  130. ↑ Ja'farian, Hayat Fikri wa Siyasi A'immah Syiah, 1381 S, kaca 404.
  131. ↑ Ibnu Syahr Ashub, Manaqib Ali Abi Thalib, 1375 H, jilid 3, kaca 435.
  132. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 242-243.
  133. ↑ Syaikh Mufid, Al-Irsyad, 1413 H, jilid 2, kaca 242.
  134. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 508-510.
  135. ↑ Abu Al-Faraj Al-Isfahani, Maqatil Ath-Thalibiyyin, 1419 H, kaca 417.
  136. ↑ Al-Irbili, Kasyful Ghummah, 1421 H, jilid 2, kaca 763.
  137. ↑ Shaduq, 'Uyun Akhbar Ar-Ridha, 1378 H, jilid 1, kaca 99 sareng 105.
  138. ↑ Al-Mas'udi, Itsbat Al-Washiyah, 1384 S, kaca 201.
  139. ↑ Abu Al-Faraj Al-Isfahani, Maqatil Ath-Thalibiyyin, 1419 H, kaca 417.
  140. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 4, kaca 583.
  141. ↑ Thusi, Rijal, 1415 H, kaca 329-347.
  142. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 231.
  143. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 231.
  144. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1413 H, jilid 2, kaca 231.
  145. ↑ Asy-Syaikh Thusi, Al-Fihrist, 1417 H, kaca 145.
  146. ↑ Asy-Syaikh Thusi, Ikhtiyar Ma'rifatur Rijal, 1409 H, kaca 590.
  147. ↑ Thusi, Al-Ghaibah, 1411 H, kaca 65-64.
  148. ↑ Tingali: Shafri Furusyani sareng Bakhtiyari, Imam Ridha AS wa Firqah Al-Waqifiyah, Pazhuhyesy-ha-ye Tarikhi, Summer 1391 S, kaca 98-79.
  149. ↑ Jabbari, Imam Al-Kazhim wa Sazman-e Wikalat, 1392 S, kaca 16.
  150. ↑ Jabbari, Sazman-e Wikalat, 1382 S, kaca 423-599.
  151. ↑ Thusi, Al-Ghaibah, 1411 H, kaca 65-64.
  152. ↑ Al-Qurasyi, Hayat Al-Imam Musa bin Ja'far, 1429 H, jilid 2, kaca 455.
  153. ↑ Al-Kulaini, Al-Kafi, 1407 H, jilid 1, kaca 313.
  154. ↑ Amin, A'yan Asy-Syiah, 1403 H, jilid 1, kaca 100.
  155. ↑ Jabbari, Imam Al-Kazhim wa Sazman-e Wikalat, 1392 S, kaca 16.
  156. ↑ Ibnu Abi al-Hadid, Syarh Nahj al-Balaghah, bi-ta, jilid 15, hal. 273.
  157. ↑ Ibnu 'Anbah, 'Umdat al-Thalib, 1417 H, hal. 177; Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, hal. 29; Ibnu al-Jauzi, Tadzkirat al-Khawash, 1418 H, hal. 312; Ibnu Atsir, al-Kamil, 1385 H, jilid 6, hal. 164; Syami, al-Dur al-Nadzim, 1420 H, hal. 651-653.
  158. ↑ Baghdadi, Tarikh Baghdad, 1417 H, jilid 13, hal. 29-33.
  159. ↑ Sam'ani, al-Ansab, 1382 H, jilid 12, hal. 479.
  160. ↑ Baghdadi, Tarikh Baghdad, |1417 H, jilid 1, hal. 133.
  161. ↑ Ka'bi, Al-Imam Musa bin al-Kadzim 'alaih al-salam Sirih wa Tarikh, 1430 H, hal. 216.
  162. ↑ Abadzari, Kitabsyenasi Kazhimain, 1393 S, hal. 14.
  163. ↑ Anshari Qumi, Kitabnamah Imam Kazhim, bi-ta.
  164. ↑ Abadzari, Kitabsyenasi Kazhimain, 1393 S.
  165. ↑ Tim panulis, Kumpulan Makalah Simposium Zamanah wa Sirah Imam Kazhim, 1392 S, jilid 2, hal. 562-635.
  166. ↑ Tim panulis, Kumpulan Makalah Simposium Sirah wa Zamanah Imam Kazhim, |1392 S, jilid 1, hal. 30-31.

Daptar Pustaka

  • Ibnu Abi al-Hadid, 'Abd al-Hamid, Syarh Nahj al-Balaghah, Tahqiq: Muhammad Abul Fadhl Ibrahim, Qum, Perpustakaan Umum Hadrat Ayatullah al-'Udzma Mar'asyi Najafi, 1404 H.
  • Ibnu Abi al-Tsalj, Tarikh Ahl al-Bayt AS, Qum, Al al-Bayt AS, 1410 H.
  • Ibnu Atsir, Al-Kamil fi al-Tarikh, Beirut, Dar al-Shadir, 1385 H.
  • Ibnu al-Jauzi, Sibth, Tadzkirat al-Khawash, Qum, Mansyurat al-Syarif al-Radli, 1418 H.
  • Ibnu Khasyab Baghdadi, Tarikh Mawalid al-A'immah AS, Qum, Perpustakaan Ayatullah al-'Udzma Mar'asyi Najafi (ra), 1406 H.
  • Ibnu Syu'bah al-Harrani, Hasan bin 'Ali, Tuhaf al-'Uqul, Tashhih: 'Ali Akbar Ghaffari, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1404 H.
  • Ibnu Syahr Asyub, Muhammad bin 'Ali, Manaqib Al Abi Thalib, Qum, Nasyar 'Allamah, 1379 H.
  • Ibnu 'Unbah al-Hasani, al-Sayyid Jamal al-Din Ahmad, 'Umdat al-Thalib fi Ansab Al Abi Thalib, Qum, Intisyarat al-Ansariyan, 1417 H.
  • Ahmadi al-Miyanji, 'Ali, Makatib al-A'immah 'alaihim al-salam, Tashhih: Mujtaba Faraji, Qum, Dar al-Hadits, 1426 H.
  • al-Irbili, 'Ali bin 'Isa, Kasyf al-Ghummah fi Ma'rifah al-A'immah, Qum, Radli|Makan, 1421 H.
  • Abul Faraj al-Isfahani, 'Ali bin al-Husain, Maqatil al-Thalibiyin, Beirut, Mu'assasah al-A'lami lil Mathbu'at, Cetakan katilu, 1419 H.
  • Allah Akbari, Muhammad, "Hubungan Bani 'Ali jeung Bani 'Abbas (Ti Taun 11 nepi ka 201 Hijriah)", dina Jurnal Tarikh dina Ayeneh Pazyuhesy, Nomor sateuacanna 1, 1381 S.
  • al-Amin, al-Sayyid MuSin, A'yan al-Syi'ah, Beirut, Dar al-Ta'aruf, 1403 H.
  • al-Amin, al-Sayyid MuSin, Sirah al-Ma'shuman, Tarjamah: 'Ali al-Hujjati al-Kirmani, Teheran, Intisyarat Surusy, 1376 S.
  • al-Ansari al-Qummi, Nashir al-Din, Kitabnamah Imam Kadzim 'alaih al-salam, Kongrés Dunya Hadrat Radli 'alaih al-salam, 1370 S.
  • al-Baghdadi, al-Khathib, Tarikh Baghdad, Tahqiq: Musthafa 'Abd al-Qadir 'Atha, Beirut, Dar al-Kutub al-'Ilmiyyah, 1417 H.
  • al-Baihaqi, 'Ali bin Zaid, Lubab al-Ansab wa al-Alqab wa al-A'qab, Qum, Perpustakaan Ayatullah Mar'asyi Najafi, 1428 H.
  • Pisywayi, Mahdi, Sirah Pisywayan, Qum, Mu'assasah Imam Shadiq, 1372 S.
  • Jabbari, Muhammad Riadla, "Imam Kadzim 'alaih al-salam jeung Organisasi Wikalah", dina Jurnal Tarikh Islam, Nomor 53, Spring 1392 S.
  • Jabbari, Muhammad Riadla, Saziman-e Wikalah, Qum, Mu'assasah Imam Khomeini, 1382 S.
  • Ja'fariyan, Rasul, Hayat-e Fekri wa Siyasi-ye A'immah-ye Syi'ah, Qum, Intisyarat al-Ansariyan, 1381 S.
  • Tim panulis, Anjuman Tarikh Pazyuhan Hauzah 'Ilmiyyah Qum, Kumpulan Makalah Simposium Sirah wa Zamanah Imam Kadzim 'alaih al-salam, Qum, Markaz Modiriyyat Hauzah-ha-ye 'Ilmiyyah, 1392 S.
  • Haj Hasan, Husain, Bab al-Hawaij al-Imam Musa al-Kadzim 'alaih al-salam, Beirut, Dar al-Murtadla, 1420 H.
  • Hajizadah, Yadullah, "Jaryan-e Ghuluw dina 'Ashr-e Imam Kadzim AS kalayan Tawakkal kana Aqidah-aqidah Ghaliyaneh Muhammad bin Basyir", dina Jurnal Tarikh Islam, Nomor 53, Taun kaopat, Spring 1392 S.
  • al-Hurr al-'Amili, Muhammad bin Hasan, Wasail al-Syi'ah, Qum, Mu'assasah Al al-Bayt li Ihya al-Turats, 1409 H.
  • al-Hasani, Ahmad bin Ibrahim, Al-Mashabih, Shan'a, Mu'assasah al-Imam Zaid bin 'Ali al-Tsaqafiyyah, 1423 H.
  • al-Hilli, Hasan bin Yusuf, Minhaj al-Karamah fi Ma'rifah al-Imamah, Mu'assasah 'Asyura, Masyhad, 1379 S.
  • al-Himyari, 'Abdullah bin Ja'far, Qurb al-Isnad, Teheran, Maktabah Nainawi al-Haditsah, bi-ta.
  • al-Khu'i, al-Sayyid Abul Qasim, Mu'jam Rijal al-Hadits wa Tafshil Thabaqat al-Ruwat, Qum, Markaz Nasyar Atsar al-Syi'ah, 1410 H.
  • al-Razi, Ahmad bin Sahl, Akhbar Fakh wa Khabar Yahya bin 'Abdullah wa Akhihi Idris bin 'Abdullah, Tahqiq: Mahir Jarrar, Beirut, Dar al-Gharb al-Islami, 1995 M.
  • al-Sam'ani, 'Abd al-Karim bin Muhammad, Al-Ansab, Tahqiq: 'Abd al-Rahman bin Yahya al-Mu'allimi al-Yamani, Haidarabad, Majlis Dairah al-Ma'arif al-'Utsmaniyyah, 1382 H.
  • al-Sayyid Ibnu Thawus, 'Ali bin Musa, Muhaj al-Da'awat wa Minhaj al-'Ibadat, Qum, al-Dzakha-ir, 1411 H.
  • al-Syami, Yusuf bin Hatim, Al-Durr al-Nadlim fi Manaqib al-A'immah al-Luhamim, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1420 H.
  • al-Syabrawi, Jamal al-Din, Al-Itihaf bi Hubb al-Asyraf, Qum, Dar al-Kitab, 1423 H.
  • Syarifi, MuSin, «ائمه و قیامهای شیعی», dina Jurnal Thulu', Nomor 17, Spring 1385 S.
  • Dewan Kalender Mu'assasah Geofisika Universitas Teheran, Kalender Resmi Negara 1398 S.
  • al-Syusytari, Muhammad Taqi, Risalah fi Tawarikh al-Nabi wa al-Al, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1423 H.
  • Syaikh Shaduq, Muhammad bin 'Ali bin Babawaih, 'Uyun Akhbar al-Radli 'alaih al-salam, Teheran, Nasyar Jahan, 1378 H.
  • Syaikh Shaduq, Muhammad bin 'Ali bin Babawaih, Kamal al-Din wa Tamam al-Ni'mah, Teheran, Intisyarat Islamiyyah, 1395 H.
  • Syaikh Shaduq, Muhammad bin 'Ali bin Babawaih, Al-Tauhid, Tashhih: Hasyim al-Husaini, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1398 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Ikhtiyar Ma'rifah al-Rijal, Qum, Mu'assasah Al al-Bayt li Ihya al-Turats, 1404 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Al-Ghaibah, Qum, Dar al-Ma'arif al-Islamiyyah, Qum, 1411 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Rijal al-Thusi, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1415 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Fihrist Kutub al-Syi'ah wa Ushulihim wa Asma al-Mushannifin wa Ashab al-Ushul, Tashhih: 'Abd al-'Aziz al-Thabathaba-i, Qum, Maktabah al-Muhaqqiq al-Thabathaba-i, 1420 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Al-Fihrist, Qum, Intisyarat Fiqahat, Cetakan kahiji, 1417 H.
  • Syaikh Thusi, Muhammad bin Hasan, Tahdzib al-Ahkam, Tashhih: Hasan al-Musawi al-Kharrasan, Qum, Dar al-Kutub al-Islamiyyah, 1407 H.
  • Syaikh 'Abbas al-Qummi, Al-Anwar al-Bahiyyah, Tahqiq: Mahdi Baqir al-Qurasyi, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin, 1417 H.
  • Syaikh Mufid, Muhammad bin Muhammad bin Nu'man, Al-Irsyad fi Ma'rifah Hujaj Allah 'ala al-'Ibad, Kongres Syaikh Mufid, 1413 H.
  • al-Thabarsi, Hasan bin Fadll, Makaram al-Akhlaq, Qum, al-Syarif al-Radli, 1412 H.
  • al-Thabarsi, Fadll bin Hasan, I'lam al-Wara bi A'lam al-Huda, Masyhad, Al al-Bayt, 1417 H.
  • al-Thabarsi, Fadll bin Hasan, Al-Ihtijaj 'ala Ahl al-Lajaj, Tashhih: Muhammad Baqir al-Kharrasan, Masyhad, Nasyar Murtadla, 1403 H.
  • al-Thabari, Muhammad bin Jarir bin Rustum, Dalail al-Imamah, Qum, Bu'tsat, 1403 H.
  • al-'Amili, Hasan bin Zain al-Din, Al-Tahrir al-Thawusi, Tahqiq: Fadlil al-Jawahiri, Qum, Perpustakaan Ayatullah Mar'asyi, 1411 H.
  • 'Atharardi, 'Azizullah, Musnad al-Imam al-Kadzim Abi al-Hasan Musa bin Ja'far 'alaihima al-salam, Masyhad, Astan Quds Radlawi, 1409 H.
  • al-Fadlil al-Miqdad, Miqdad bin 'Abdullah, Irsyad al-Thalibin ila Nahj al-Mustarsyidin, Tahqiq: Mahdi Rajai, Qum, Perpustakaan Umum Hadrat Ayatullah al-'Udzma Mar'asyi Najafi, 1405 H.
  • al-Qurasyi, Baqir Syarif, Hayat al-Imam Musa bin Ja'far 'alaihima al-salam, Tahqiq: Mahdi Baqir al-Qurasyi, 1429 H.
  • al-Qurasyi, Baqir Syarif, Hayat al-Imam Musa bin Ja'far 'alaihima al-salam, Beirut, Dar al-Balaghah, 1413 H/ 1993 M.
  • al-Qummi, Hasan, Tarikh Qum, Tashhih Thahrani, Jalal al-Din, Teheran, Thus, 1361 S.
  • al-Kasy-syi, Muhammad bin 'Umar, Tashhih: Muhammad bin Hasan al-Thusi wa Hasan al-Musthafawi, Masyhad, Mu'assasah Nasyar Danesy-gah Masyhad, 1409 H.
  • al-Ka'bi, 'Ali Musa, Al-Imam Musa bin al-Kadzim 'alaih al-salam Sirih wa Tarikh, bi-ja, Mu'assasah al-Risalah, 1430 H.
  • al-Kulaini, Muhammad bin Ya'qub, Al-Kafi, Tashhih: 'Ali Akbar al-Ghaffari wa Muhammad Akhundi, Teheran, Dar al-Kutub al-Islamiyyah, 1407 H.
  • al-Mamaqani, 'Abdullah, Tanqih al-Maqal fi 'Ilm al-Rijal, Qum, Mu'assasah Al al-Bayt AS li Ihya al-Turats, 1423 H.
  • al-Majlisi, Muhammad Baqir, Bihar al-Anwar, Beirut, Dar Ihya al-Turats al-'Arabi, 1403 H.
  • al-Marwazi, Musa bin Ibrahim, Musnad al-Imam Musa bin Ja'far, dina Jurnal 'Ilm al-Hadits, Nomor 15, Qum, Danesy-gah Qur'an wa Hadits, 1425 H.
  • al-Mas'udi, 'Ali bin al-Husain, Itsbat al-Washiyyah, Tarjamah: Muhammad Jawad al-Ja'fari, Teheran, Intisyarat Islamiyyah, 1362 S.
  • Muqaddasi, Yadullah, Tarikh Wiladah wa Syahadat Ma'shuman, Qum, Daftar Tablighat Hauzah 'Ilmiyyah Qum, 1391 S.
  • al-Najjasyi, Ahmad bin 'Ali, Rijal al-Najjasyi, Qum, Jami'ah al-Mudarrisin Hauzah 'Ilmiyyah Qum, 1365 S.
  • Nashr al-Isfahani, Abadzar, Kitabsyenasi-ye Kazhimain, Teheran, Nasyar Masy'ar, 1393 S.
  • al-Naubakhti, Hasan bin Musa, Firaq al-Syi'ah, Beirut, Dar al-Adlwa, 1404 H.
  • al-Ya'qubi, Ahmad bin Abi Ya'qub, Tarikh al-Ya'qubi, Beirut, Dar al-Shadir, 1358 H.
Dicomot ti "https://su.wikishia.net/w/index.php?title=Imam_Musa_al-Kazhim_AS&oldid=2622"