Lompat ke isi

Ma'ad

Ti wikishia

Ma'ad mangrupa salah sahiji ti Rukun agama islam jeung agama-agama samawi. Dina istilah para teolog, éta hartina balikna jiwa manusa kana awak sanggeus maot jeung hirup deui dina dinten kiamat. Dumasar kana prinsip ieu, sadaya manusa bakal hirup deui dina dinten kiamat, amal jeung kalakuanana bakal ditimbang di pengadilan Ilahi, sarta bakal nampa hukuman atanapi ganjaran luyu jeung kabeneran atanapi kajahatan anu geus dilakonan.

Ma'ad dina agama Islam, sanggeus Tauhid, dianggap kapercayaan anu paling penting, iman ka ma'ad mangrupa sarat pikeun jadi Muslim. Aya kira-kira 1400 nepi ka 2000 ayat dina Al-QurAn anu ngabahas ma'ad jeung kahirupan akherat. Percaya ka ma'ad geus disebutkeun minangka faktor pikeun ngalaksanakeun kaadilan, ngajaga kaséhatan masarakat, teu putus asa dina kasusah hirup, ngahargaan hak batur, jeung sajabana.

Umat Islam teu aya bédana dina narima prinsip ma'ad; tapi aya bédana pamadegan ngeunaan kumaha carana, sarta dina hal ieu aya tilu sudut pandang anu diajukeun: Seueur ulama Islam, kaasup para filsuf, percaya kana ma'ad jasmani jeung rohani. Kalolobaan teolog ngan nganggap ma'ad sacara jasmani wungkul, sarta ma'ad sacara rohani wungkul ogé ditunjuk ka filsuf Peripatetik. Sanajan kitu, Ibnu Sina, filsuf Peripatetik anu paling kasohor, narima ma'ad jasami ngaliwatan syariat.

Para panyokong ma'ad anu rohani-jeung-jasami, dina ngajelaskeun awak akhérat, geus masihan rupa-rupa sudut pandang: Balikna roh kana awak material dunya, balikna roh kana awak misal, balikna roh kana awak langit, mangrupa sababaraha conto tina sudut pandang ieu.

Para filsuf Muslim geus ngagunakeun persoalan jiwa jeung immaterialitas jiwa pikeun ngabuktikeun yén manusa dunya jeung manusa akhérat téh sarua. Maranéhna nganggap jiwa minangka faktor anu nyatukeun idéntitas manusa dunya jeung akhérat.

Geus dicaritakeun sababaraha argumentasi pikeun ngabuktikeun kamungkinan jeung kajadian ma'ad. Kamungkinan ma'ad dibuktikeun ngaliwatan ayat-ayat Al-QurAn, saperti ayat-ayat anu nunjuk kana hirupna deui taneuh jeung conto-conto manusa anu dihirupkeun deui kayaning Ashabul Kahfi jeung Nabi Uzair. Pikeun ngabuktikeun jelasna kajadian ma'ad, dicaritakeun dalil saperti benerna Allah dina ngawartosan kajadian ma'ad, ayana kahayang dina fitrah manusa pikeun hirup langgeng , serta sipat kaadilan jeung kabijaksanaan Allah.

Sanajan aya sababaraha argumentasi ngeunaan kamungkinan jeung kajadian ma'ad, aya ogé anu mungkir ma'ad. Kabodoan, lalai tina kakawasaan Ilahi, kahayang pikeun kalakuan henteu bener jeung teu boga tanggung jawab, geus disebutkeun sabagé sababaraha faktor anu nyababkeun panolakan kana ma'ad. Rupa-rupa kasangsaran saperti kasangsaran anu ngadahar jeung anu didahar, kasangsaran ngabalikeun anu geus leungit, jeung kasangsaran ngeunaan élmu jeung kakuatan Allah dina kajadian ma'ad geus diajukeun ku para panolak, sarta para ulama Islam geus méré rupa-rupa jawaban.

Ma'ad, Kapercayaan dina Agama-Agama Samawi

Percaya ka ma'ad jeung dihirupkeunna deui manusa di alam akhérat, geus dianggap minangka prinsip kapercayaan[1] jeung mangrupa salah sahiji kapercayaan anu paling dasar dina sakabéh agama-agama samawi[2]. Dina buku "Adyan Zende Jahan", hirup sanggeus maot dianggap kaasup kana kapercayaan jeung ajaran sadaya agama, kaasup agama samawi, Hindu, Budha, Tao, jeung Shinto.[3]

Numutkeun kapercayaan para ulama Syiah, ma'ad sanggeus prinsip Tauhid, mangrupa prinsip anu paling penting anu geus didakwahkeun ku para nabi Ilahi ka masarakat pikeun iman ka éta.[4] Iman ka ma'ad jeung kahirupan akhérat mangrupa sarat pikeun jadi Muslim, sarta anu mungkir éta dianggap kaluar tina jajaran umat Islam.[5]

Numutkeun Mohammad Taqi Misbah Yazdi, dina Al-QurAn, percaya ka ma'ad dianggap sarua jeung percaya ka Allah, sarta dina leuwih ti dua puluh ayat, kecap "Allah" jeung "Yaum al-Akhir" dipaké babarengan.[6] Dina dua belas ayat, sanggeus iman ka Allah, dituturkeun ku iman ka dinten akhérat.[7] Misbah Yazdi nyatakeun yén tina ngajentrekeun ayat-ayat Al-QurAn, bisa dicokot kasimpulan yén sabagéan ageung omongan para nabi, debat maranéhna jeung masarakat ngeunaan ma'ad, nepi ka bisa disebutkeun yén para nabi leuwih loba usaha pikeun ngabuktikeun ma'ad ti batan ngabuktikeun tauhid; sabab masarakat, alatan nolak hal-hal gaib jeung kahayang pikeun kalakuan henteu bener sarta teu boga tanggung jawab, nunjukkeun panolakan anu leuwih kuat dina narima prinsip ma'ad.[8]

Disebutkeun yén kecap ma'ad dina ayat-ayat Al-QurAn, ngan sakali[9] dipaké, éta ogé dina harti linguistik (tempat balik);[10] tapi dina leuwih ti 1400[11] atawa dua rébu ayat dina Al-QurAn (kira-kira sapertilu tina total ayat Al-QurAn)[12] ngabahas ngeunaan ma'ad jeung kahirupan akhérat. Ayat-ayat anu patali jeung ma'ad digolongkeun kana sababaraha kelompok, di antarana:

  • Ayat-ayat ngeunaan kawajiban iman ka akhérat;[13]
  • Ayat-ayat anu ngabahas konsékuansi mungkir ma'ad;[14]
  • Ayat-ayat patali jeung nikmat-nikmat langgeng di surga;[15]
  • Ayat-ayat ngeunaan siksaan langgeng di naraka; [16]
  • Ayat-ayat anu nunjuk kana hubungan antara amal baik jeung amal jahat jeung hasilna di poé kiamat;
  • Ayat-ayat ngeunaan kamungkinan jeung kabutuhan kabangkitan anu ngabéré jawaban kana patarosan jeung kasangsaran para panolak.[17]

Umat Nasrani ogé percaya ka kajadian ma'ad, kalawan nyebut kabangkitan Nabi Isa AS jeung conto-conto sajarah ngeunaan jalma-jalma anu dihirupkeun deui sanggeus maot.[18][19] Dumasar kana Perjanjian Lama[20] jeung Perjanjian Anyar,[21] sadaya jalma sanggeus maot angkat ka "Sheol" atawa alam paéh, anu ngawengku dua bagian: hiji bagian pikeun jalma-jalma jahat anu mangrupa tempat siksaan, jeung bagian séjénna pikeun jalma-jalma adil anu dingaranan Firdaus (surga).[22] Dina Syahadat Rasuli jeung Syahadat Nicea, anu mangrupa dua pangakuan iman universal anu ditarima ku sadaya umat Kristen, disebatkeun kapercayaan jeung iman kana ma'ad jeung kabangkitan.[23]

Dicaritakeun yén dina Perjanjian Lama (Tanakh), Kitab Suci urang Yahudi, kapercayaan kana ma'ad henteu disebatkeun; tapi dina Kitab Talmud, buku anu ngawengku hadis jeung hukum Yahudi, seueur pisan ngabahas ngeunaan ma'ad.[24] Diperkirakeun yén alatan distorsi Perjanjian Lama, frasa-frasa anu patali jeung ma'ad geus dihapus.[25] Sanajan kitu, dina hiji fasal dina Perjanjian Lama disebutkeun: "YAHUWA anu maéhan jeung ngahirupkeun, anu nurunkeun ka kubur jeung anu ngangkat deui."[26]

Numutkeun agama Zoroaster ogé, jiwa sanggeus maot, bakal misah tina awak sarta bakal tetep aya, jiwa éta bakal bangun nepi ka dinten kabangkitan pikeun dihisab.[27] Disebutkeun yén surga urang Zoroaster téh sarua jeung surga anu dijelaskeun dina Islam; tapi dina agama Zoroaster, naraka lain seuneu anu ngaduruk; tapi mangrupa tempat anu tiis pisan, poék, jeung pikasieuneun.[28] Maranéhna ogé percaya ka 'Pul Chinovat' (jambatan anu misahkeun atawa titian shirath).[29]

Pangaruh Iman ka Ma'ad Kana Kahirupan Dunya

Perhatian kana ma'ad, utamana rincianna, geus dianggap miboga pangaruh psikologis jeung édukatif anu konstruktif pikeun jiwa jeung roh manusa, sarta ngaruh kana sakabéh kahirupanana.[30] Numutkeun kapercayaan Misbah Yazdi, jalma anu percaya ka ma'ad sarta henteu nganggap maot sabagé tungtung kahirupan, bakal ngarencanakeun jeung ngalaksanakeun program hirupna ku cara anu mangpaat pikeun kahirupan langgengna. Di sisi séjén, kasusah jeung kagagalan dina kahirupan dunyana moal nyababkeun manéhna putus asa sarta teu lila-lila deui pikeun narékahan ngahontal kabagjaan anu sampurna tur langgeng. Tina sudut pandangna, pangaruh iman ka ma'ad henteu ngan ukur dina kahirupan individu; tapi percaya ka éta boga peran penting dina kahirupan sosial, saperti ngahargaan hak batur, rasa simpati, jeung pengorbanan ka jalma anu merlukeun. Dina masarakat anu percaya kana hari akhir, pikeun ngalaksanakeun hukum sareng peraturan anu adil sareng nyegah kelaliman sareng penjajahan ka batur, peryogi pisan kakuatan sareng tekenan.[31] Ayatollah Jawadi Amuli, ahli tafsir jeung filsuf Syiah, nyatakeun yén pangaruh pangpentingna nginget ma'ad nyaéta ngalaksanakeun kaadilan jeung ngadegkeun kasadaran kaadilan individu jeung sosial, sarta pangaruh pangpentingna poho ka éta nyaéta kajahatan jeung kadaliman individu jeung sosial.[32]

Jalma anu percaya ka ma'ad, ningali dunya salaku sawah jeung kebon akhérat, sarta nganggap lampahna salaku siki anu buahna bakal dipanén di akhérat. Ku alatan éta, dina kahirupan dunya kalakuanana taliti sarta teu ngalalaworakeun parentah Ilahi jeung ngalaksanakeun kawajiban.[33] Percaya ka ma'ad ogé ngarobah cara pandang kana maot tina harti pupus jeung leungit, jadi jandéla jeung sasak ka hiji dunya anu éndah jeung leuwih luhur.[34] Kabebasan tina hampa jeung teu ngan ukur kahirupan dunya dina hal matéri geus disebutkeun salaku pangaruh séjén tina percaya ka ma'ad.[35]

Disebutkeun yén percaya ka ma'ad bisa mangaruhan kahirupan dunya upama aya hubungan sebab-akibat antara kahirupan dunya jeung akhérat, sarta nikmat-nikmat jeung siksaan akhérat ditarima salaku ganjaran jeung hukuman pikeun kalakuan anu hadé jeung goréng di dunya ieu.[36]

Numutkeun sababaraha urang, iman ka ma'ad mangrupa faktor pikeun kaséhatan masarakat, faktor pikeun kaamanan hukum jeung sosial, sarta faktor pikeun ngalereskeun hubungan sasama manusa.[37]

Pamahaman Konsepna

Ma'ad dina istilah para teolog hartina balikna jiwa kana awak dina kiamat sarta dihirupkeun deui pikeun dipertanggungjawabkeun amal-amalna, dimana jalma-jalma anu beriman bakal meunang surga jeung nikmat-nikmat langgeng, sedengkeun jalma-jalma anu jahat bakal nampa hukuman jeung siksa anu geus ditangtukeun.[38] Abdullah Jawadi Amuli ngahartikeun ma'ad salaku balikna manusa ka Allah.[39] Sa'duddin Taftazani, saurang ulama Sunni dina abad kadalapan Hijriah, nyebutkeun opat harti pikeun ma'ad: balik kana aya sanggeus leungit (teu aya), ngumpulna deui bagian-bagian awak sanggeus sumebar, balikna kana kahirupan sanggeus maot, jeung balikna jiwa kana awak sanggeus pisah.[40] Sababaraha urang ngartikeun ma'ad salaku sakabéh perjalanan jeung kahirupan manusa di alam séjén sanggeus maot.[41] Numutkeun Allamah Majlisi, ma'ad dina harti linguistik nyaéta boh mangrupa masdar mimi, ngaran waktu, atawa ngaran tempat. Dumasar kana ieu, ma'ad asalna tina tilu harti: balikna hiji hal ka tempatna atawa ka kaayaan asalna, waktu balik, tempat balik.[42]

Konsep-Konsep Anu Patali Jeung Ma'ad

Numutkeun Nashir Makarim Shirazi, ahli tafsir jeung ahli fiqih, dina Al-QurAn aya rupa-rupa istilah pikeun ma'ad, dimana kiamat mangrupa istilah ma'ad anu pang dikenalna sarta tujuh puluh kali dina Al-QurAn kabangkitan disebut salaku Yawm al-Qiyamah.[43] Numutkeun anjeunna, unggal ngaran jeung sipat ieu ngagambarkeun salah sahiji ciri ma'ad jeung kiamat.[44] Tina sudut pandang Ja'far Sobhani, ahli tafsir jeung teolog, ngaran-ngaran jeung sipat-sipat ma'ad anu rupa-rupa dina Al-QurAn nunjukkeun perhatian Al-QurAn kana ma'ad. Anjeunna nganggap kiamat salaku salah sahiji ngaran ma'ad dina Al-QurAn.[45]

Sababaraha ngaran jeung sipat rupa-rupa pikeun ma'ad dina Al-QurAn di antarana:

No Ngaran/Harti No Ngaran/Harti
۱ الآخِرة /یوم الآخِر (Akhèrat/Poè Akhèrat) ۱۱. یَومً مَجْموعً له النّاس (Poé anu manusa dikumpulkeun di dinya)
۲. یوم الجَمْع (Poé sakabéh jalma dikumpulkeun) ۱۲. یوم مُحیط (Poé anu ngawengku sakabéhna)
۳. یوم القِیامَة (Poé Kiamat) ۱۳. یوم عَظیم (Poé anu Agung)
۴. یوم الدّین (Poé Pembalasan) ۱۴. یَومً یَجْعَلُ الوِلْدانَ شِیْباً (Poé anu barudak dijieun siwu)
۵. یوم البَعْث (Poé Kabangkitan) ۱۵. الْيَوْمُ الْمَوْعُودُ (Poé anu Dijanjikeun)
۶. یوم الحَسْره (Poé Panyeselan) ۱۶. يَوْمٌ أَلِيمٌ (Poé anu Nyeri)
۷. یوم الفَصْل (Poé Pisahna anu Salawasna) ۱۷. یوْمُ التَّغَابُنِ (Poé Panyingkaban Karugian)
۸. یوم الخُلود (Poé Kalanggengan) ۱۸. یوْمَ التَّلَاق (Poé Papanggihan)
۹. یوم الخُروج (Poé Kaluar tina Kubur) ۱۹. یَوْمَ لاتَجْزى‌ نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئاً (Poé nu saurang teu bisa nanggung dosa nu lian)
۱۰ یوْمِ الْحِسَابِ (Poé Itungan) ۲۰. يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ (Poé Rahasia Ditingali)[46]
Pikeun nyaho salajengna, tingali ogé: Daptar Ngaran-Ngaran Kiamat dina Al-QurAn.

mM'ad Rohani atawa Jasmani

Artikel Utama: Ma'ad Jasmani

Numutkeun Fayyad Lahiji, teu aya bédana di antara umat Islam dina narima prinsip ma'ad;[47] tapi maranéhna béda pamadegan ngeunaan hakekat ma'ad jeung kumaha kajadianana, naha éta jasmani, rohani, atawa jasmani-rohani.[48] Asal muasal bédana pamadegan ieu disababkeun ku bédana pamahaman ngeunaan hakekat manusa.[49] Sudut pandang para ulama Islam ngeunaan kumaha ma'ad nyaéta:

  1. Ma'ad Jasmani jeung Rohani: Seueur ulama Islam percaya yén ma'ad téh duanana, jasmani jeung rohani.[50] Sudut pandang ieu ditunjuk ka sadaya filsuf Muslim, malah ka sadaya filsuf Ilahi.[51] Allamah Majlisi ogé nganggap ieu sudut pandang kalolobaan teolog.[52] Numutkeun Nashir Makarim Shirazi, ahli tafsir Al-QurAn, Ma'ad dina Al-QurAn ngan dibere dina bentuk ma'ad jasmani jeung rohani; hartina, dina waktos kabangkitan, duanana awak jeung roh/jiwa bakal balik.[53] Saha waé anu nganggap hakekat manusa mangrupa gabungan jiwa anu immaterial jeung awak, bakal ngadukung ma'ad jasmani-rohani.[54]
  2. Ma'ad Jasmani Wungkul: Numutkeun Fakhruddin al-Razi jeung Fayyad Lahiji, kalolobaan teolog[55] sarta sababaraha ahli fiqih jeung ahli hadis[56] ngan ukur percaya kana ma'ad jasmani sarta mungkir ma'ad rohani. argumentasina nyaéta grup ieu nganggap hakekat manusa nyaéta awak material.[57] Numutkeun maranéhna, roh mangrupa realitas material anu ngalir dina awak saperti seuneu dina areng atawa cai dina kembang, sarta alatan éta, ancur sanggeus maot bareng jeung awak[58] sarta dina waktos kiamat, awak anu geus ancur bakal diwangun deui sarta balik dumasar kana élmu jeung kakuatan Maha Kawasa Allah.[59]
  3. Ma'ad Rohani Wungkul: Numutkeun Ja'far Sobhani, kalolobaan filsuf Peripatetik, ngan narima ma'ad rohani jeung intelektual wungkul sarta mungkir ma'ad jasmani; sabab numutkeun maranéhna, awak ancur sanggeus maot sarta teu aya anu nyésa pikeun dibalikeun deui dina poé kiamat; tapi jiwa, alatan immaterial, teu ancur[60] sarta sanggeus pisah tina awak, ngagabung ka alam immaterial.[61] Numutkeun kapercayaan Ibnu Sina, filsuf Peripatetik anu pang ageungna, ma'ad jasmani jeung balikna awak dina poé kiamat ngan bisa dibuktikeun jeung ditarima ngaliwatan syariat jeung warta ti Rasulullah SAW.[62] Allamah Majlisi nganggap panolakan kana ma'ad jasmani sacara jelas mangrupa kafir sarta ngakibatkeun panolakan kana Al-QurAn, Rasulullah SAW, jeung Para Imam Syiah.[63] Anjeunna ngagolongkeun para filsuf ka antara anu mungkir ma'ad jasmani; sabab maranéhna nganggap mustahil pikeun mulangkeun anu geus leungit.[64] Numutkeun Fayyad Lahiji, jalma-jalma anu nganggap hakekat manusa nyaéta jiwa immaterial sarta nganggap awak ngan ukur alat anu misah pikeun jiwa, ngan narima ma'ad rohani wungkul.[65]

Téori Ngeunaan Kumaha Ma'ad Jasmani-Rohani

Para panyokong ma'ad rohani-jasmani geus ngajukeun pamadegan maranéhna dina sababaraha cara:

  • Balikna roh kana awak material dunya: Numutkeun pamadegan ieu anu dianggap téori pang kasohorna sarta ditunjuk ka para teolog Muslim,[66] Allah dina akhérat bakal ngumpulkeun bagian-bagian awak anu sumebar sarta nyieun awak anu sarua jeung awak dunya ti éta, tuluy mulangkeun roh ka dinya.[67] Sababaraha teolog negeskeun yén bagian-bagian utama awak unggal manusa anu teu bisa robah, bakal dibalikeun deui dina ma'ad. Bagian-bagian ieu pisah tina awak nalika maot sarta tetep dina kaayaan éta, tuluy dirakit deui dina ma'ad.[68]
  • Balikna roh kana awak misal: Numutkeun pamadegan ieu, roh dina ma'ad bakal napel kana awak misal.[69] Ayatollah Sobhani geus nunjukkeun téori ieu ka filsuf Illuminasionis jeung Mulla Sadra sarta ngajelaskeun bédana antara dua grup ieu, nyaéta filsuf Illuminasionis teu bisa ngabuktikeun idéntitas awak misal akhérat jeung awak material dunya; tapi Mulla Sadra ngabuktikeun éta sarta ngajelaskeun bédana antara dua awak éta ku kakurangan jeung kasampurnaan.[70]
  • Hubungan Roh jeung Awak Langit (Samawi), awak anu diwangun tina haseup atawa hawa: Numutkeun pamadegan ieu anu ditunjuk ka Al-Farabi jeung Ibnu Sina, jiwa-jalma anu teu acan sampurna sarta teu acan megatkeun kabeungkeutanana kana awak jeung alam dunya, bakal ngagaduhan hubungan jeung jiwa langit atawa awak anu diwangun tina haseup jeung hawa; sedengkeun jalma anu geus ngahontal kasampurnaan, bakal neruskeun kahirupanna tanpa awak.[71]

Balikna awak unsur kana roh immaterial (Téori Agha Ali Modarres), balikna roh kana awak unsur anu sampurna (Sudut pandang Seyyed Abolhasan Rafi'i Qazvini), jeung balikna roh kana awak Hurqaliya (Téori Syeikh Ahmad Ahsa'i) mangrupa sababaraha sudut pandang séjén ngeunaan ieu.[72]

Kagumantungan Ma'ad Kana Persoalan Jiwa

Disebutkeun yén ngabuktikeun ma'ad jeung balikna roh jeung jiwa kana awak-awak dumasar kana immaterialitas jiwa jeung kelestarianana.[73] Mohammad Taqi Misbah Yazdi percaya yén kahirupan sanggeus maot bisa dibayangkeun sacara bener upama jiwa dianggap immaterial, béda ti awak jeung sipat-sipatna.[74] Numutkeun anjeunna, upami henteu percaya kana immaterialitas jiwa, anggapan ngeunaan ma'ad jeung kahirupan deui moal masuk akal.[75] Dumasar kana ieu, bayangan anu bener jeung masuk akal ngeunaan ma'ad dumasar kana narima hal-hal ieu: ayana roh (jiwa), roh mangrupa inti (jawhar), kamandirian roh tina awak jeung kelestarianana sanggeus maotna awak, sarta narima yén roh mangrupa bagian utama jeung hakekat manusa, salami éta tetep aya, kamanusaan manusa bakal tetep dijaga.[76]

Umat Kristen ogé biasana nganggap kahirupan sanggeus maot mungkin ku percaya kana jiwa anu immaterial jeung mandiri ti awak, nepi ka disebutkeun yén sadaya pamikir penting dina sajarah Kristen geus narima pandangan ieu.[77]

Persoalan Idéntitas Manusa Dunya Jeung Akhérat

Kapercayaan kana ma'ad geus didasarkeun kana kanyataan yén manusa anu dihirupkeun deui di akhérat, téh sarua jeung manusa anu hirup di dunya. Ieu persoalan disebut "huwa huwiyyat" atawa idéntitas.[78] Maksudna idéntitas pribadi dina bahasan ma'ad nyaéta naha jalma anu tetep aya sanggeus maot, dina hal jumlah (numerik) lain dina hal kumaha carana jeung ciri-cirina,[79] téh sarua jeung jalma anu hirup saméméh maot.[80] Kalolobaan teolog jeung filsuf Muslim jeung Kristen[81] geus narima idéntitas pribadi numerik ieu. Disebutkeun yén Kitab Suci Kristen ogé ngajarkeun pamadegan ieu.[82]

Dina nangtukeun naon faktor anu nyatukeun idéntitas manusa dunya (saméméh maot) jeung manusa akhérat (manusa sanggeus maot), sarta kunaon jalma sanggeus maot téh sarua jeung jalma saméméh maot, para filsuf Muslim nganggap jiwa salaku ukuran jeung faktor panyatu manusa dunya jeung akhérat. Numutkeun maranéhna, materi jeung awak, alatan robahna, teu bisa jadi ukuran idéntitas manusa dunya jeung akhérat.[83] Numutkeun Mulla Sadra, ukuran kelestarian manusa nyaéta kelestarian jeung dijagana jiwa na. Salami jiwa hiji jalma tetep aya, anjeunna ogé tetep aya, sanajan bagian-bagian jeung anggota awakna robah. Nalika ditanyakeun, contona, naha Zaid ngora téh sarua jeung Zaid budak leutik atawa Zaid kolot, Mulla Sadra nganggap Zaid salaku hiji jalma alatan kelestarian jiwana sapanjang umur. Di akhérat ogé, alatan kelestarian jiwa, Zaid di dunya téh sarua jeung Zaid di akhérat.[84]

Mohammad Taqi Misbah Yazdi ogé, kalawan narima paraméter jiwa, percaya yén tanpa narima jiwa anu immaterial jeung mandiri ti awak, anggapan ngeunaan kahirupan deui pikeun jalma saméméh maot moal masuk akal.[85] Numutkeun kapercayaanana, alatan jiwa téh immaterial sarta henteu robah saméméh jeung sanggeus maot, jiwa bisa tetep aya sanggeus maotna awak, sarta nalika napel deui kana awak, bisa ngajaga kasatuan jeung idéntitas jalma; tapi upami aya anu nganggap ayana manusa ngan ukur dina awak material ieu, anjeunna bakal ancur nalika anggota awakna ruksak. Ku alatan éta, teu bisa masihan gambaran anu bener ngeunaan ma'ad.[86]

Surah as-Sajdah ayat 11[87] geus dianggap salaku bukti pikeun pandangan ieu, dumasar kana ayat éta, inti kamanusaan jeung kapribadian unggal jalma nyaéta naon anu dicabut ku Malaikat Maot, lain awak anu bakal sumebar jeung buruk.[88]

Paraméter awak atawa otak (ngabogaan awak atawa otak anu sarua sapanjang waktos), paraméter mémori (kelanjutan mémori jeung ngémutan kenangan sapanjang waktos) mangrupa sababaraha paraméter jeung téori séjénna anu diajukeun ku anu mungkir kana jiwa dina persoalan idéntitas pribadi.[89]

Kamungkinan Ma'ad

Pikeun ngabuktikeun kamungkinan ma'ad jeung nganggap éta teu mustahil, geus dicaritakeun kana tilu,[90] lima,[91] atawa genep golongan[92] ayat-ayat Al-QurAn. Ayatollah Jawadi Amuli ngagolongkeun ayat-ayat ieu kana lima golongan saperti kieu:

  1. Ayat-ayat anu nunjukkeun kana panciptaan awal manusa; saperti ayat 79 Surah Yasin, 27 Surah ar-Rum, jeung 19 Surah al-Ankabut. Dina Surah ar-Rum ayat 27 disebutkeun yén Allah ngamimitian panciptaan sarta ngahirupkeun deui; ngahirupkeun deui ciptaan éta leuwih gampang pikeun Anjeunna.
  2. Ayat-ayat anu di dinya Allah ngajelaskeun prosés panciptaan alam semesta, utamana langit, sarta nyaritakeun deui kakuatan-Na; saperti ayat 99 Surah al-Isra', 57 Surah Ghafir, jeung 33 Surah al-Ahqaf. Dina Surah Yasin ayat 81 disebutkeun, naha Anu nyiptakeun langit jeung bumi teu bisa ngahirupkeun deui manusa dina dinten kiamat?
  3. Ayat-ayat ngeunaan hirupna deui taneuh, anu mangrupa conto indrawi ngeunaan kamungkinan dihirupkeunna deui jalma maot; di antarana ayat 19 jeung 50 Surah ar-Rum, Surah Fathir ayat 9, jeung Surah al-A'raf ayat 57.
  4. Ayat-ayat anu nyebutkeun mimiti panciptaan manusa, tahapan bentukna jeung kasampurnaan janin jadi manusa salaku conto ngeunaan kamungkinan ma'ad; misalna Surah al-Hajj ayat 5 jeung 6, Surah al-Mu'minun ayat 12 nepi ka 16, jeung Surah al-Qiyamah ayat 37 nepi ka 40. Dina Surah al-Qiyamah ayat 37-40 disebutkeun, naha Anu nyiptakeun manusa tina nutfah jeung Alaqah teu mampuh ngahirupkeun deui jalma maot?
  5. Ayat-ayat anu ngagambarkeun sababaraha conto nyata dihirupkeunna deui jalma maot.[93]

Sababaraha conto nyata dihirupkeunna deui jalma maot anu disebutkeun dina Al-QurAn di antarana:

Argumentasi Kaperluan Jeung Kajadian Ma'ad

Pikeun ngabuktikeun Kaperluan jeung kajadian ma'ad, geus diajukeun rupa-rupa argumentasi jeung bukti. Salaku conto, Abdullah Jawadi Amuli, filsuf jeung ahli tafsir Al-QurAn, nyebutkeun salapan bukti,[95] Ja'far Sobhani genep argumentasi,[96] jeung Nashir Makarim Shirazi tujuh bukti.[97] Bukti-bukti anu diajukeun ku Ayatollah Jawadi Amuli di antarana: Bukti Tauhid, Bukti Kabeneran, Bukti Fitrah, Bukti Gerak jeung Tujuan, Bukti Hikmah, Bukti Rahmat, Bukti Hakikat, Bukti Kaadilan, jeung Bukti Immaterialitas Roh.[98]

Bukti Kabeneran Transendental (Ta'abbudi)

Salah sahiji argumentasi perluna ma'ad nyaéta argumentasi taAbbudi. Nalika urang terang jeung narima yén Al-QurAn téh firman Allah, nalika Allah dina Al-QurAn sababaraha kali nyebutkeun yén aya ma'ad sarta manusa bakal dikumpulkeun, mangka ma'ad bakal kajadian.[99] Numutkeun Mohammad Taqi Misbah Yazdi, kira-kira dua rébu ayat dina Al-QurAn, sacara langsung jeung henteu langsung, nunjukkeun kajadian kiamat.[100] Numutkeun Jawadi Amuli, nalika Allah, anu Maha Bener, nyaritakeun kajadian ma'ad, pastina ma'ad bakal kajadian.[101]

Disebutkeun yén AsyAriyah ngabuktikeun kajadian ma'ad ngaliwatan argumentasi nrasional nyaéta Al-QurAn jeung Sunnah, lain akal jeung argumentasi-argumentasi rasional.[102]

Argumentasi Fitrah

Fitrah hartina panciptaan, watak dasar, jeung intisari anu dipiboga ku unggal mahluk dina awal penciptaanna.[103] Sababaraha poin anu dicokot tina argumentasi ieu:

  • Dina fitrah manusa, geus ditetepkeun rasa cinta jeung kahayang kana dunya jeung kahirupan anu langgeng, sarta rasa benci kana leungitna jeung ancur.
  • Sagala hal anu aya dina jati diri jeung fitrah manusa, téh bener jeung teu sia-sia.
  • Kahayang jeung rasa cinta manusa kana kalanggengan jeung kelestarian, nunjukkeun ayana hiji dunya anu langgeng sarta dijaga tina ancur.
  • Dunya alam ieu teu mibanda kamampuhan jeung kasadiaan pikeun langgeng sarta lestari.
  • Ku alatan éta, upami teu aya dunya séjén anu mampuh pikeun langgeng, kahayang manusa pikeun langgeng anu aya dina fitrah manusa, bakal jadi palsu jeung sia-sia.
  • Dina alam dunya ieu teu aya anu palsu; sabab éta ciptaan Allah anu Maha Bijaksana. Ku alatan éta, dunya jeung kahirupan anu langgeng téh aya.[104]

Argumentasi Hikmah (Kabijaksanaan)

Bukti ieu mibanda sababaraha rumusan anu béda.[105] Salah sahiji rumusan tina bukti ieu dumasar kana tujuan panciptaan manusa jeung alam. Numutkeun rumusan ieu:

  • Kahirupan akhérat mangrupa tujuan akhir jeung udagan tina panciptaan manusa jeung alam.
  • Upami dunya sapertos kitu teu aya, kahirupan manusa jeung alam ngan ukur di dunya ieu, sarta panciptaan manusa bakal jadi sia-sia jeung palsu; sabab dunya ieu jeung fenomena-fenomenana bakal ancur.
  • Allah Maha Bijaksana jeung Maha Suci tina ngalakukeun pagawean anu sia-sia.
  • Ku alatan éta, kudu aya dunya séjén sanggeus dunya material ieu, supados jadi tujuan kahirupan dunya ieu jeung panciptaan manusa.[106]

Ayat-ayat saperti Surah al-Mu'minun ayat 115, Surah Shad ayat 27, jeung Surah ad-Dukhan ayat 38 jeung 39 geus dianggap nunjuk kana argumentasi ieu.[107]

Argumentasi Kaadilan

argumentasi ieu anu dumasar kana kaadilan Ilahi, nyaéta kieu:

  • Salah sahiji sipat Allah nyaéta kaadilan, sarta dunya ieu diadegkeun dumasar kana kaadilan.
  • Manusa di dunya ieu bébas jeung boga pilihan pikeun milih jeung ngalakukeun amal hadé jeung amal goréng.
  • Alatan kabébasan ieu, sabagian manusa ngagunakeun kamampuhanna pikeun jalan Allah jeung kabaikan, sedengkeun sabagian séjénna ngagunakeun sagala kamampuhanna pikeun nyumponan nafsu jeung dosa.
  • Dunya ieu teu mibanda kapasitas pikeun manusa ningali hasil tina lampahna sacara lengkep; boh ganjaran lengkep pikeun jalma-jalma soleh teu mungkin, boh hukuman lengkep pikeun jalma-jalma jahat teu bisa dilaksanakeun.

Ku alatan éta, kaadilan Allah maréntahkeun yén kudu aya dunya anu adil séjénna sanggeus dunya material ieu, supados di dinya, kaadilan bisa ditegakkeun sarta itungan sadayana jalma bisa direngsekeun sacara lengkep.[108] Ayat "أَمْ نَجْعَلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَالْمُفْسِدِینَ فِی الأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ كَالْفُجَّارِ" ("Atah naha Kami bakal nyieun jalma-jalma anu iman jeung ngalakukeun amal soleh sarua jeung jalma-jalma anu ngarusak di bumi? Atawa naha Kami bakal nyieun jalma-jalma anu takwa sarua jeung jalma-jalma anu bejad?")[109] jeung Surah al-Jatsiyah ayat 21 jeung 22, Surah al-Mu'min ayat 58, Surah al-Qalam ayat 35 jeung 36 geus dianggap minangka ayat-ayat anu nunjukkeun bukti ieu.[110]

Panolakan Kana Ma'ad

Numutkeun Ayatollah Jawadi Amuli, panolakan dina masalah pandangan dunya jeung kapercayaan, kaasup ma'ad, biasana asalna tina kurangna pamahaman kana masalah éta. Para panolak ma'ad teu boga gambaran anu jero jeung tepat ngeunaan harti ma'ad, sarta argumentasi jeung logika maranéhna ngan ukur nganggap ma'ad téh mustahil. Maranéhna henteu kantos ngajukeun hiji-hiji ogé bukti pikeun nampik jeung mungkir ma'ad.[111]

Kabodoan, lalai kana kakawasaan Ilahi,[112] kahayang pikeun kalakuan henteu bener, teu boga tanggung jawab,[113] kahayang pikeun ngadominasi jeung mikahayak kakawasaan[114] geus disebutkeun sabagé sababaraha panyabab panolakan kana ma'ad. Dina Surah al-Jatsiyah ayat 24 nunjuk kana kabodoan,[115] dina Surah al-Qiyamah ayat 3-5 nunjuk kana faktor kahayang pikeun kalakuan henteu bener jeung teu boga tanggung jawab,[116] sarta dina Surah al-Mu'minun ayat 33-38[117] nunjuk kana kahayang kakawasaan jeung dominasi.

Para filsuf naturalis geus dianggap mungkir prinsip ma'ad.[118] Tina sudut pandang grup ieu, manusa téh awak material anu sagemblengna ancur alatan maot. Di sisi séjén, mulangkeun anu geus leungit téh mustahil. Ku alatan éta, mulangkeun manusa sanggeus maot, mustahil.[119] Dicaritakeun yén sababaraha jalma saperti Galen jeung pengikutna ragu kana prinsip ma'ad;[120] sabab maranéhna cangcaya naha jiwa manusa téh mangrupa campuran material awak anu ancur ku maot, atawa mangrupa zat anu tetep aya sanggeus maot.[121]

Syubhat (keraguan) Ngeunaan Ma'ad

Aya sababaraha Syubhat ngeunaan kamungkinan jeung kajadian ma'ad anu diajukeun ku para panolak, di antarana:

Syubhat Anu Ngadahar jeung Anu Didahar

Artikel Utama: Syubhat Anu Ngadahar jeung Anu Didahar

Dumasar kana Syubhat ieu, upami hiji manusa ngadahar manusa séjén, naha bagian-bagian tina anu didahar dina poé ma'ad bakal balik kana awak anu ngadahar (jalma anu ngadahar bagian awak batur), atawa kana awak anu didahar (jalma anu awakna didahar)? Naon waé anu dianggap, awak salah sahiji ti dua éta moal dikumpulkeun sacara lengkep dina dinten kabangkitan.[122] syubhat ieu ogé diajukeun ku cara: upami jalma kafir ngadahar awak manusa mukmin, upami awak-awak dunya dikumpulkeun, bakal ngakibatkeun jalma mukmin disiksa sarta jalma kafir meunang ganjaran.[123]

Aya rupa-rupa jawaban anu dipasihkeun kana syubhat ieu. Sababaraha teolog, saperti Allamah al-Hilli, ku ngabédakeun antara bagian utama jeung bagian non-utama awak, percaya yén bagian utama awak unggal jalma tetep aya ti mimiti nepi ka ahir umur sarta teu robah jadi bagian utama awak jalma séjén. Bagian utama ieu ogé anu bakal dibalikeun dina poé ma'ad.[124] Mulla Sadra percaya yén idéntitas jeung hakekat manusa aya dina jiwa-na, lain dina awakna. Ku alatan éta, awak anu dikumpulkeun di akhérat teu kudu persis sarua jeung awak dunya anu geus didahar ku manusa atawa sato séjén; tapi naon waé awak anu ditéangan ku jiwa, awak éta bakal jadi awak jalma éta persis. Numutkeun anjeunna, anu diperlukeun dina ngumpulkeun awak-awak nyaéta yén unggal jalma anu ningali jalma anu dikumpulkeun, bakal nyebut yén ieu téh jalma dunya anu sarua, sarta awakna ogé awak dunya anu sarua.[125]

Syubhat ieu ogé aya dina Kristen kalawan judul masalah kanibalisme.[126]

Syubhat Ngeunaan Mulangkeun Anu Geus Leungit

Artikel Utama: Mulangkeun Anu Geus Leungit

Kamustahilan mulangkeun anu geus leungit geus dianggap salaku salah sahiji argumentasi para panolak ma'ad.[127] Dumasar kana syubhat ieu, para panolak ma'ad nganggap yén manusa téh ngan ukur awak material ieu sarta ancur ku maot. Upami dihirupkeun deui, anjeunna bakal jadi manusa anu séjén; sabab mulangkeun mahluk anu geus leungit jeung ancur téh mustahil.[128]

Kanggo ngajawab syubhat ieu, kalawan merhatikeun ayat 10 jeung 11 Surah as-Sajdah[129], disebutkeun yén idéntitas jeung hakekat manusa gumantung kana jiwa-na, lain awak jeung anggota awak material. Ku alatan éta, ma'ad lain mulangkeun anu geus leungit; tapi balikna jiwa.[130] Sababaraha teolog dina ngajawab syubhat ieu, nganggap yén mulangkeun anu geus leungit téh mungkin. Numutkeun maranéhna, sanajan dianggap mustahil mulangkeun anu geus leungit, maksud ma'ad nyaéta mulangkeun jeung balikna bagian-bagian kana kaayaan jeung kahirupan anu dipiboga saméméh maot.[131]

Syubhat Ngeunaan Élmu jeung Kakuatan Allah

Artikel Utama: Kakuatan Allah

Salah sahiji Syubhat ngeunaan ma'ad nyaéta yén ngahirupkeun deui jalma maot, gumantung kana élmu jeung kanyaho ngeunaan sakabéh bagian awak manusa anu sumebar, supados bagian unggal manusa bisa dibalikeun kana awak manusa éta sorangan. Pangawasaan jeung élmu sapertos kitu téh teu mungkin. Kumaha mungkin pikeun ngabédakeun awak-awak anu geus jadi lebu jeung partikel-partikelna anu geus campur?[132] Kanggo ngajawab syubhat ieu, dina Surah Saba' ayat 3 disebutkeun: "‘عَالِمِ الْغَيْبِ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ"; Kurang langkung: "Anjeunna Maha Ngawasa kana hal gaib, sanajan saberat zarrah (partikel pangleutikna) di langit jeung di bumi teu luput tina pangawasaan-Na, boh anu leuwih leutik ti éta boh anu leuwih badag, iwal ti aya dina Kitab anu jelas (Lauh Mahfuzh)."[133] syubhat ieu diajukeun ku jalma-jalma anu teu acan mikanyaho élmu Allah anu teu aya watesna sarta ngabandingkeun éta jeung élmu maranéhna sorangan anu kawates; tapi élmu Allah teu boga wates sarta Allah ngawasa sagala-galana.[134]

Syubhat séjén ngeunaan ma'ad nyaéta, kumaha terang yén Allah boga kakuatan pikeun ngahirupkeun deui jalma maot. Dina ngajawab syubhat ieu, disebutkeun yén kakuatan Allah teu boga wates sarta lumaku pikeun sagala hal anu mungkin; saperti anu disebutkeun dina Al-QurAn: "وَ اللَّهُ‏ عَلى‏ كُلِ‏ شَيْ‏ءٍ قَدِير"; "Allah Maha Kawasa pikeun sagala hal."[135] Sajaba ti éta, panciptaan deui upami henteu leuwih gampang ti panciptaan mimiti, moal leuwih hésé ti éta.[136] Dina ayat-ayat Al-QurAn ogé ditegeskeun yén Allah anu nyiptakeun anjeun kahiji kalina, bakal ngahirupkeun deui anjeun sanggeus maot.[137]

Topik Patali

Catetan Handap

  1. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 158; Namazi, Maʿad az didgah-e ayat wa riwayat, 1385 HS, kaca 11.
  2. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e ʿaqayid, 1384 HS, kaca 363.
  3. Hume, Agama-Agama Hirup di Dunya, 1373 HS, kaca 380-382.
  4. Tingali: Muṭahhari, MajmuAh asar, 1390 HS, jilid 2, kaca 507; Subhani, ma'adsyenasi, 1387 HS, kaca 15.
  5. Muṭahhari, MajmuAh asar, 1390 HS, jilid 2, kaca 507; Subhani, ma'adsyenasi, 1387 HS, kaca 15.
  6. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e ʿaqayid, 1384 HS, kaca 363.
  7. Muṭahhari, MajmuAh asar, 1390 HS, jilid 2, kaca 507.
  8. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e ʿaqayid, 1384 HS, kaca 341 jeung 342.
  9. Surah al-Qaṣaṣ, ayat 82.
  10. Subhani, ma'adsyenasi, 1387 HS, kaca 15.
  11. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 164.
  12. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e ʿaqayid, 1384 HS, kaca 341 jeung 363.
  13. Tingali: Surah al-Baqarah, ayat 4; Surah an-Naml, ayat 3.
  14. Tingali: Surah al-Isra', ayat 10; Surah al-Furqan, ayat 11; Surah Saba', ayat 8; Surah al-Mu'minun, ayat 74.
  15. Tingali: Surah ar-Rahman, ayat 46 nepi ka ahir; Surah al-WaqiAh, ayat 15-38; Surah al-Insan, ayat 11-21.
  16. Tingali: Surah al-haqqah, ayat 20-27; Surah al-Mulk, ayat 6-11; Surah al-WaqiAh, ayat 42 jeung 56.
  17. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e ʿaqayid, 1384 HS, kaca 341.
  18. Pikeun conto tingali: Injil Yohanes, bab 5, ayat 28 jeung 29; Injil Lukas, bab 20, ayat 34-38; Injil Matius, bab 22, ayat 23-33.
  19. Mari & Rae, Pangantar kana Filsafat Agama, 1398 HS, kaca 399 jeung 400.
  20. Pikeun conto tingali: Ayub, bab 24, fasal 19; Mazmur, bab 9, fasal 17 jeung bab 49, fasal 14 jeung 15.
  21. Pikeun conto tingali: Wahyu, bab 9, fasal 1 jeung 2 jeung bab 20, fasal 1-3.
  22. Thiessen, Teologi Kristen, Penerbit Hayat Abadi, kaca 362 jeung 363.
  23. McGrath, Buku Ajar Teologi Kristen, 1384 HS, jilid 1, kaca 55-57; Peterson jeung sajabana, Akal jeung Kapercayaan Agama, 1376 HS, kaca 319.
  24. Tawfiqi, Pangenalan kana Agama-Agama Besar, 1386 HS, kaca 110.
  25. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 160.
  26. 1 Samuel, bab 2, fasal 6.
  27. Ibrahimzadah wa Alinuri, Agama-Agama Samawi jeung Aliran-Aliran Islam, 1383 HS, kaca 119; Tawfiqi, Pangenalan kana Agama-Agama Besar, 1386 HS, kaca 62.
  28. Ibrahimzadah wa Alinuri, Agama-Agama Samawi jeung Aliran-Aliran Islam, 1383 HS, kaca 119 jeung 120; Tawfiqi, Pangenalan kana Agama-Agama Besar, 1386 HS, kaca 62.
  29. Ibrahimzadah wa Alinuri, Agama-Agama Samawi jeung Aliran-Aliran Islam, 1383 HS, kaca 119 jeung 120.
  30. Makarim Shirazi, Pesan Al-QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 17.
  31. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 339 jeung 340.
  32. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 22.
  33. Subhani wa Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 jeung 2, 1397 HS, kaca 358.
  34. Subhani wa Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 jeung 2, 1397 HS, kaca 358.
  35. Subhani wa Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 jeung 2, 1397 HS, kaca 358.
  36. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 340 jeung 341; Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 173.
  37. Namazi, ma'ad ti Sudut Pandang Ayat jeung Riwayat, 1385 HS, kaca 12-15.
  38. Tingali: Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 595; Majlisi, haqq al-Yaqin, Penerbit Islamiyah, jilid 2, kaca 369; Khatami, Kamus Élmu Teologi, 1370 HS, jilid 1, kaca 204.
  39. Tingali: Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 21 jeung 137.
  40. Taftazani, Syarh al-Maqaṣid, 1409 H, jilid 5, kaca 82.
  41. Namazi, ma'ad ti Sudut Pandang Ayat jeung Riwayat, 1385 HS, kaca 15.
  42. Majlisi, haqq al-Yaqin, Penerbit Islamiyah, kaca 369.
  43. Makarim Shirazi, Pesan Al-QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 29 jeung 31.
  44. Makarim Shirazi, Pesan Al-QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 44.
  45. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 166.
  46. Tingali: Subhani, al-Ilahiyyat, 1413 H, jilid 4, kaca 166; Makarim Shirazi, Payam-e QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 45-102.
  47. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  48. Tingali: Fakhr al-Razi, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, 1986 M, jilid 2, kaca 55; Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 153.
  49. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  50. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 154.
  51. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 622.
  52. Majlisi, haqq al-Yaqin, 1386 HS, jilid 2, kaca 370.
  53. Makarim Shirazi, Tafsir Nemuneh, 1371 HS, jilid 2, kaca 307.
  54. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  55. Fakhr al-Razi, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, 1986 M, jilid 2, kaca 55; Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  56. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 154.
  57. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 156.
  58. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 154.
  59. Tingali: Khush Ṣahbat, "ma'ad Jasmani ti Sudut Pandang Allamah Ṭabaṭaba'i kalawan Nekatan kana Tafsir al-Mizan", kaca 38.
  60. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 154.
  61. Allamah al-hilli, al-Bab al-hadi Asyar, 1370 HS, kaca 206.
  62. Ibnu Sina, al-Syifa' (Ilahi-Ilahi), 1404 H, kaca 423.
  63. Majlisi, haqq al-Yaqin, Penerbit Islamiyah, jilid 2, kaca 369 jeung 370.
  64. Majlisi, haqq al-Yaqin, Penerbit Islamiyah, jilid 2, kaca 369.
  65. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  66. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 199.
  67. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 199.
  68. Bahrani, Qawa'id al-Maram, 1406 H, kaca 144; Allamah al-hilli, Kasyp al-Murad, 1413 H, kaca 406.
  69. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 188 jeung 189.
  70. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 188-190.
  71. Tingali: Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 148-151; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 179-187.
  72. Tingali: Fayadi wa Syukri, "ma'ad Jasmani Unsur (argumentasi Nrasional jeung Kritik kana Sudut Pandang Saingan)", kaca 75-85.
  73. Asytiyani, Lawami' al-haqa'iq fi Uṣul al-Aqa'id, 1390 HS, kaca 440.
  74. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 349.
  75. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 355.
  76. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 349-350.
  77. Baker, «Material Persons and the Doctrine of resurrection», kaca 151, 152
  78. Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 174.
  79. Idéntitas numerik hartina jalma saméméh maot jeung jalma sanggeus maot téh persis sarua; béda jeung idéntitas kualitas dimana dua hal sarua ciri-cirina. (Tingali: Maslin, Pangantar kana Filsafat Pikiran, 1391 HS, kaca 361.)
  80. Maslin, Pangantar kana Filsafat Pikiran, 1391 HS, kaca 361.
  81. Merricks, «The Resurrection of the Body and the Life Everlasting», kaca 268.
  82. Merricks, «The Resurrection of the Body and the Life Everlasting», kaca 268.
  83. Pikeun conto tingali: Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 190; Asytiyani, Syarh bar Zad al-Musafir, 1381 HS, kaca 19 jeung 224; Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 348, 349, jeung 355.
  84. Asytiyani, Syarh bar Zad al-Musafir, 1381 HS, kaca 19, 224, jeung 225.
  85. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 348 jeung 355.
  86. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 349.
  87. "قُلْ يَتَوَفّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ; Kurang langkung: 'Carioskeun, malaikat maot anu ditunjuk pikeun anjeun bakal nyabut jiwa anjeun, lajeng anjeun bakal dibalikeun ka Pangeran anjeun.'"
  88. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 350.
  89. Tingali: husayni Syahridi wa Fakhr-e Nawghani, "Idéntitas Pribadi", kaca 28-32.
  90. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 371.
  91. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 109-126.
  92. Makarim Shirazi, Tafsir Nemuneh, 1371 HS, jilid 18, kaca 485-487.
  93. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 109-120.
  94. Tingali: Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 120-126; Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 373-375.
  95. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 139-177.
  96. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 167.
  97. Makarim Shirazi, Pesan Al-QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 182.
  98. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 139-177.
  99. Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 213.
  100. Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 213.
  101. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 141 jeung 142.
  102. Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 620 jeung 621.
  103. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 143 jeung 144.
  104. Tingali: Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 241; Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 143.
  105. Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 223.
  106. Tingali: Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 168; Makarim Shirazi, Pesan Al-QurAn, 1386 HS, jilid 5, kaca 192; Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 223.
  107. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 155-158; Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 168; Miṣbah Yazdi, Antropologi dina Al-QurAn, 1401 H, kaca 220-223.
  108. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 165 jeung 166; Miṣbah Yazdi, Antropologi, 1401 H, kaca 227.
  109. Surah Shad, ayat 28
  110. Tingali: Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 167; Miṣbah Yazdi, Antropologi, 1401 H, kaca 225 jeung 226.
  111. Jawadi amuli, ma'ad dina Al-QurAn (1), 1395 HS, kaca 95.
  112. Subhani wa Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 jeung 2, 1397 HS, kaca 364 jeung 365.
  113. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 342; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 73 jeung 74.
  114. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 74.
  115. Subhani wa Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 jeung 2, 1397 HS, kaca 364 jeung 365.
  116. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 342; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 73 jeung 74.
  117. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 75.
  118. Fakhr al-Razi, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, 1986 M, jilid 2, kaca 55; Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 153.
  119. Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 153 jeung 154.
  120. Fakhr al-Razi, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, 1986 M, jilid 2, kaca 55; Fayyad Lahiji, Gauhar Murad, 1383 HS, kaca 621.
  121. Fakhr al-Razi, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, 1986 M, jilid 2, kaca 55; Subhani, Mansyur-e Jawid, 1383 HS, jilid 5, kaca 154.
  122. Allamah al-hilli, Kasyp al-Murad, 1413 H, kaca 406; Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 199 jeung 200; Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 396.
  123. Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 200; Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 396.
  124. Tingali: Allamah al-hilli, Kasyp al-Murad, 1413 H, kaca 406 jeung 407; Taftazani, Syarh al-Maqaṣid, 1409 H, jilid 5, kaca 95.
  125. Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 200.
  126. Tingali: Baker, «Death and the Afterlife», kaca 377.
  127. Mulla Ṣadra, al-hikmah al-MutaAliyah, 1981 M, jilid 9, kaca 167; Taftazani, Syarh al-Maqaṣid, 1409 H, jilid 5, kaca 93 jeung 94.
  128. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 379.
  129. "وَ قَالُوا أَئِذَا ضَلَلْنَا فِی الْأَرْضِ أَئِنَّا لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ بَلْ هُم بِلِقَاء رَبِّهِمْ کافِرُونَ"; Naha nalika urang geus leungit (buruk) di jero taneuh, naha urang bakal dijieun deui dina ciptaan anyar?" (Saleresna) malah maranéhna téh golongan anu ingkar ka patepung jeung Pangéran maranéhanana." (Surah as-Sajdah, ayat 10-11)'
  130. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 379.
  131. Taftazani, Syarh al-Maqaṣid, 1409 H, jilid 5, kaca 94 jeung 95.
  132. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 186; Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 381.
  133. Subhani, al-Ilahiyat, 1413 H, jilid 4, kaca 186.
  134. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 381.
  135. Tingali: Surah al-Baqarah, ayat 284; Surah al-Ahqaf, ayat 33.
  136. Miṣbah Yazdi, amuzysh-e Aqayid, 1384 HS, kaca 380 jeung 381.
  137. Pikeun conto tingali: Surah al-Isra', ayat 51; Surah ar-Rum, ayat 27.

Daptar Pustaka

  • ‌ Asytiyani, Sayyid Jalal al-Din, Syarh bar Zad al-Musafir, Qum, Bustan-e Ketab, cetakan kahiji, 1381 HS.
  • Asytiyani, Mirza Ahmad, Lawami' al-haqa'iq fi Uṣul al-Aqa'id, diteliti ku Muhsin Asytiyani, Qum, Kongrés Allamah Asytiyani, 1390 HS.
  • Ibrahimzadah, Abdullah wa Alirida Alinuri, Agama-Agama Samawi jeung Aliran-Aliran Islam, Qum, Penerbit Tahsin, cetakan kadua, ‌1383 HS.
  • Ibnu Sina, husayn bin Ali, al-Syifa' (al-Ilahiyat), Qum, Maktabah ayatullah MarAsyi, 1404 H.
  • Akhwan Muqaddam, Zuhrah dina sajabana, Sumber Rujukan ma'ad, Teheran,‌ Danesyaran-e iran, cetakan kahiji, 1395 HS.
  • Ardabili, Sayyid Abd al-Ghani, Taqrirat-e Falsafah-e Emam Khomeini, Teheran, Moassasah-ye Tanẓim wa Nasyr-e asar-e Emam Khomeini, cetakan kahiji,‌ 1381 HS.
  • Bahrani, Ibnu Maiṡam,‌ Qawa'id al-Maram fi 'Ilm al-Kalam, Qum, Maktabah ayatullah al-'Uẓma MarAsyi Najafi, 1406 H.
  • Peterson, Michael dina sajabana, Akal jeung Kapercayaan Agama; Pangantar kana Filsafat Agama, ditarjamahkeun ku Ahmad Naráqi wa Ibrahim Sulṭani, Teheran, Tarh-e Now, 1376 HS.
  • Taftazani, Sa'd al-Din, Syarh al-Maqaṣid, diteliti ku Abd al-Rahman 'Umairah, Qum (ofset), al-Syarif al-Radi, cetakan kahiji, 1409 H.
  • Tawfiqi, husayn, Pangenalan kana Agama-Agama Besar, Teheran-Qum, Samt-Ṭaha, cetakan kasapuluh, 1386 HS.
  • ‌ Thiessen, Henry, Teologi Kristen, ditarjamahkeun ku Ṭ. Mika'ilian, Teheran, Penerbit hayat-e Abadi, henteu disebut taunna.
  • Jawadi amuli, Abdullah, Tafsir Mawdu'i QurAn Karim (Jilid 4): ma'ad dina Al-QurAn (1), diteliti jeung disusun ku Ali Zamani Qumysya'i wa Ali Islami, Qum, Markaz Nasyr Isra', cetakan ka-11, 1395 HS.
  • husayni Ṭehrani, Sayyid Muhammad husayn, ma'adsyenasi, Masyhad, Nur-e Malakut-e QurAn, 1427 H.
  • ‌ husayni Syahridi, Sayyid Murtada wa Fakhr-e Nawghani, Wahidah, "Idéntitas Pribadi", Jurnal Andisyeh Dini, Nomer 29, Usum Tiis 1387 HS.
  • Khatami, Sayyid Ahmad, Kamus Élmu Teologi: Penjelasan Kecap jeung Istilah jeung Tokoh dina Élmu Teologi, Teheran, Penerbit Ṣaba, 1370 HS.
  • Khush-Ṣahbat, Murtada, "ma'ad Jasmani ti Sudut Pandang Allamah Ṭabaṭaba'i kalawan Nekatan kana Tafsir al-Mizan", Qum, Jurnal Ma'rifat Kalami, Nomer 12, Usum Semi jeung Usum Panas 1393 HS.
  • ‌ Subhani, Ja'far, al-Ilahiyat Ala Huda al-Kitab wa al-Sunnah wa al-Aql, Qum, Moassasah Emam Ṣadiq AS, 1413 H.
  • ‌ Subhani, Ja'far, ma'adsyenasi, Pangantar jeung tarjamahan ku Ali Syirwani, Qum, Dar al-Fikr, cetakan kaopat, 1387 HS.
  • Subhani, Ja'far, ma'ad Insan wa Jahan, Penerbit Maktab Islam,‌ cetakan kadua, 1373 HS.
  • Subhani, Ja'far, Mansyur-e Jawid, Qum, Moassasah Emam Ṣadiq AS, cetakan kahiji, 1383 HS.
  • Subhani, Muhammad Taqi wa Rida Baranjikar, MaArif wa Aqayid 1 wa 2 (Révisi Katilu), Qum, Markaz Manajemen hawzah-'Ilmiyah, cetakan kalima, 1397 HS.
  • Ṭusi, Khajah Naṣir al-Din, Tajrid al-I'tiqad, diteliti ku husayni Jalali, Qum, Daftar Tablighat Islami, cetakan kahiji, 1407 H.
  • Allamah al-hilli, hasan bin Yusuf, al-Bab al-hadi Asyar maA Syarhayh al-Nafi' Yaum al-hasyr wa Miftah al-Bab, dijelaskeun ku: Fadil Miqdad wa Abu al-Fath bin Makhdum, Teheran, Moassasah MuṭalaAt Islami, 1365 HS.
  • Allamah al-hilli, hasan bin Yusuf, Kasyp al-Murad fi Syarh Tajrid al-I'tiqad, dirévisi ku hasan hasan-zadah amuli, Qum, Markaz al-Nasyr al-Islami, cetakan kaopat, 1413 H.
  • Fakhr al-Razi, Muhammad bin 'Umar, al-Arba'in fi Uṣul al-Din, Kairo, Maktabah al-Kuliyat al-Azhariyah, cetakan kahiji, 1986 M.
  • Fayyad Lahiji, Mulla Abd al-Razzaq, Gauhar Murad, Teheran, Penerbit Sayeh, cetakan kahiji, 1383 HS.
  • Fayadi, Gholamrida wa Mahdi Syukri, "ma'ad Jasmani Unsur (argumentasi Nrasional jeung Kritik kana Sudut Pandang Saingan)" Jurnal Ma'rifat Kalami, Taun Katilu, Nomer Kadua, Usum Gugur jeung Usum Tiis 1391 HS.
  • Murray, Michael J. wa Michael C. Rae, Pangantar kana Filsafat Agama, ditarjamahkeun ku Sa'id Abidi, Teheran, Penerbit Ney, cetakan kahiji, 1398 HS.
  • Majlisi, Muhammad Baqir, haqq al-Yaqin, Teheran, Penerbit Islamiyah, 1386 HS.
  • Maslin, Keith, Pangantar kana Filsafat Pikiran, ditarjamahkeun ku Mahdi Ẓakiri, Qum, Pazuhesygah 'Ulum wa Farhang Islami, cetakan kadua, 1391 HS.
  • Miṣbah Yazdi, Muhammad Taqi, amuzysh-e Aqayid, Teheran, Moassasah Entesyarat Amir Kabir, cetakan ka-18, 1384 HS.
  • ‌ Miṣbah Yazdi, Muhammad Taqi, Antropologi dina Al-QurAn, Disusun ku Mahmud FathAli, Qum,‌ Moassasah Amuzesyi wa Pazuhesyi Emam Khomeini, cetakan kasalapan, 1401 H.
  • Muṭahhari, Murtada, Kumpulan Karya, Teheran, Penerbit Ṣadra, 1390 HS.
  • Makarim Shirazi, Naṣir, Pesan Al-QurAn, Teheran, Dar al-Kutub al-Islamiyah, cetakan kasalapan, 1386 HS.
  • ‌ McGrath, Alister, Buku Ajar Teologi Kristen (Jilid 1/ Révisi Katilu), ditarjamahkeun ku Bahruz Haddadi, Qum, Markaz MuṭalaAt wa Tahqiqat Adyan wa Mażahib, cetakan kahiji, 1384 HS.
  • Mulla Ṣadra, Muhammad bin Ibrahim, al-hikmah al-MutaAliyah fi al-Asfar al-ArbaAh al-Aqliyah, Beirut,‌ Dar Ihya' al-Turaṡ, cetakan katilu, 1981 M.
  • Namazi, Abd al-Nabi, ma'ad ti Sudut Pandang Ayat jeung Riwayat, Qum, Tahsin, cetakan kadua, 1385 HS.
  • Hume, Robert, Agama-Agama Hirup di Dunya,‌ ditarjamahkeun ku Abd al-Rahim Gawahi, Teheran, Daftar Nasyr Farhang Islami, cetakan katilu, 1373 HS.
  • Baker, Lynne Rudder, «Death and the Afterlife», The Oxford handbook of philosophy of religion, Edited by William J. Wainwright, New York, Oxford University Press, 2005.
  • Baker, Lynne Rudder, «Material Persons and the Doctrine of resurrection», Faith and Philosophy, Vol. 18, NO. 2, April 2001.
  • Merricks, Trenton, «the Resurrection of the Body and the Life Everlasting», In: Reason for the Hope Within, ed. Michael J. Murray, Wm. B. Eerdmans Publishing Co, 1999.

Tutumbu ka Luar